Đề HSG Đi trước là lợi thế, nhưng đi sau cũng là lợi thế,Văn chương nhiều khi còn mạnh hơn cả chính sử

Đề thi khối 12

 KỲ THI CHỌN HỌC SINH GIỎI CẤP TỈNH

NĂM HỌC 2023 – 2024

ĐỀ THI CHÍNH THỨC, MÔN: NGỮ VĂN 12

Thời gian làm bài: 180 phút (không kể thời gian giao đề)

Đề thi gồm 1 trang, 2 câu.

 Câu 1. Nghị luận xã hội (8,0 điểm)

“Đi trước là lợi thế, nhưng đi sau cũng là lợi thế. Một cá nhân đã vậy, một quốc gia ắt hẳn cũng như vậy”.

Anh/chị có suy nghĩ như thế nào về ý kiến trên? Bằng kinh nghiệm của bản thân, hãy viết thành một bài văn.

Câu 2. Nghị luận văn học (12,0 điểm)

Trong tiểu thuyết Từ Dụ thái hậu, nhà văn Trần Thùy Mai viết: “Văn chương nhiều khi còn mạnh hơn cả chính sử, bởi sức lan truyền của văn chương rất mãnh liệt! Bởi vậy một văn nhân phải hiểu hết trách nhiệm về những gì mình viết ra”.

Bằng hiểu biết và trải nghiệm văn học, hãy viết bài văn trình bày suy nghĩ của anh/chị về ý kiến trên.

——————- HẾT ——————-

HƯỚNG DẪN CHẤM

HƯỚNG DẪN CHUNG

  1. Giám khảo chấm đúng như Hướng dẫn chấm thi. Tổ trưởng tổ chấm cần tổ chức để giám khảo thảo luận kĩ trước khi chấm.
  2. Nếu thí sinh có cách trả lời khác đáp án nhưng đúng, thì giám khảo vẫn chấm điểm tương đương với biểu điểm của Hướng dẫn chấm thi.
  3. Giám khảo không quy tròn điểm thành phần của từng câu, điểm toàn bài thi.
  4. Khuyến khích thí sinh:

– Làm bài có cảm xúc, cá tính, trình bày vấn đề một cách có hệ thống, lập luận chặt chẽ, lí lẽ sắc sảo, dẫn chứng đa dạng, tiêu biểu, có thể định dạng văn bản theo những kiểu khác nhau (trừ thơ) miễn là bám sát yêu cầu của đề và có sức thuyết phục.

– Có cánh nhìn nhận vấn đề theo quan điểm riêng, có những tìm tòi, sáng tạo riêng (biết vận dụng những quan sát, suy nghĩ và trải nghiệm riêng về cuộc sống hay văn chương để bàn luận vấn đề, biết kết hợp linh hoạt các thao tác nghị luận để làm nổi bật vấn đề nghị luận)

  1. Giám khảo căn cứ vào tình hình và chất lượng thực tế của mỗi bài làm để chấm điểm thích hợp.
  2. ĐÁP ÁN, BIỂU ĐIỂM

 

CÂU Ý YẾU CẦU CẦN ĐẠT ĐIỂM
 

 

 

 

 

 

 

 

1

 

1

Hình thức, kỹ năng 1,0
Đáp ứng được yêu cầu của bài văn NLXH  
Trình bày vấn đề một cách khoa học, hấp dẫn  
2 Nội dung 7,0
2.1 Giải thích  
  – Đi trước: tiên phong, mở đường, người sáng tạo, khám phá mới chưa ai phát hiện ra.

– Đi sau: đi theo sự dẫn dắt của người khác, đi trên con đường đã được người trước tạo ra sẵn.

Lợi thế: thuận lợi về vị trí, điều kiện, mang lại sự thành công lớn hơn so với người khác.

Cá nhân: cá thể riêng biệt, độc lập về mặt tư duy, tài năng, tính cách, phẩm giá

Quốc gia: chủ thể bao gồm những cá nhân chia sẻ với nhau về lịch sử, văn hoá, cùng chịu chung 1 thể chế chính trị.

* Ý nghĩa khái quát: Trên con đường phát triển của mỗi cá nhân, quốc gia, vấn đề quan trọng không phải ở đi trước hay đi sau, mà nằm ở việc ta nắm bắt lợi thế để đưa mình tiến lên phía trước. Khả năng nắm bắt cơ hội, lợi thế để vượt qua thách thức, nhằm hướng đến tương lai phát triển, tốt đẹp hơn.

 
2.2 Bàn luận  
2.2.1 Lợi thế khi đi trước  
– Thể hiện được bản lĩnh, sự sáng tạo, không sợ bị lặp lại người khác.

– Là những người đóng vai trò quan trọng thúc đẩy sự tiến bộ của nhân loại, góp phần xoay chuyển thế giới và mang lại ý nghĩa cho cuộc sống.

– Thành công của họ/của quốc gia đó đạt được là chưa từng có, vinh quang thuộc về người mở đường, người sáng tạo, đi trước.

 
2.2.2. Bất lợi khi đi trước  
– Khi đặt những bước chân đầu tiên trên con đường mới, những người đi trước thường đơn độc, có thể bị lên án, bị kết tội, bị vùi dập bởi không phải cái mới nào khi vừa ra đời cũng dễ dàng được chấp nhận.

– Những cái mới thường có xu hướng vượt ra ngoài quán tính thông thường trong tư duy loài người. Vì thế nó có thể phải nhận sự kì thị của cộng đồng, cũng có thể làm hại chính người đã sáng tạo ra nó.

 
2.2.3 Lợi thế khi đi sau  
– Người đến sau sẽ có lợi thế khi biết được những sai lầm, những khó khăn mình, sẽ học hỏi và rút kinh nghiệm từ người khác để đạt được hiệu quả cao.

– Có thêm thời gian và kiến thức để hoàn thành công việc một cách hiệu quả.

 
2.2.4 Bất lợi khi đi sau  
– Dễ lặp lại người khác, nếu ta không đủ bản lĩnh và sự sáng tạo

– Người ta luôn đòi hỏi cao hơn, hoàn hảo đối với người đi sau

 
2.2.5 Lựa chọn của bản thân là đi trước hay đi sau  
Bản thân cần linh hoạt xem xét cụ thể các tình huống trong cuộc sống để quyết định nên đi trước hay đi sau.  
2.3 Liên hệ, mở rộng  
  – Tích cực tạo dựng giá trị cho bản thân, dù đi trước hay đi sau cũng đều phải chứng tỏ được năng lực và phẩm chất của mình, không nên ỷ lại vào người khác.

– Mỗi cá nhân và mỗi quốc gia cần phát huy vai trò đi tiên phong của mình trong tất cả các lĩnh vực.

 
Tổng điểm câu 1 8,0
 

 

 

 

 

 

2

 

1

Hình thức, kỹ năng 1,0
Đáp ứng được yêu cầu của bài văn NLVH  
Trình bày vấn đề một cách khoa học, hấp dẫn  
2 Nội dung 11,0
2.1 Giải thích  
  – Văn chương: là loại hình nghệ thuật ngôn từ, thể hiện những tâm tư tình cảm tốt đẹp, nỗi lòng của con người, là nhu cầu thiết yếu của con người, đại diện cho tiếng nói được cất lên từ trái tim và phản ánh hiện thực cuộc sống thông qua tài năng của mỗi người nghệ sĩ.

Chính sử: là những bộ sử có độ chân thực lịch sử tương đối cao, được các sử gia ghi chép cẩn thận về các sự kiện xảy ra trong thời đại đó. Chính sử chỉ thiên về ghi chép sự hưng vong tan hợp của các triều đại vua quan chính thống, đi vào mặt chung nhiều hơn mặt riêng.

– Lan truyền, mãnh liệt: việc đc tiếp nhận trong cộng đồng, tác động mạnh mẽ đến tâm hồn và tư tưởng của người đọc.

Văn nhân: các nhà văn, nhà thơ nói chung

* Khái quát: Nhận định đề cập đến đặc trưng, giá trị của văn chương; hiệu quả về mặt nghệ thuật của văn chương; thiên chức của nhà văn.

 
2.2 Bàn luận  
2.2.1 Điều độc đáo của văn chương với tư cách là nghệ thuật (ưu thế của văn chương)  
– Là hình ảnh chủ quan của thế giới khách quan, tác phẩm văn học bao giờ cũng phản chiếu đời sống hiện thực, bắt nguồn từ hiện thực cuộc sống. Phản ánh hiện thực là đặc trưng cơ bản, tự nhiên của văn học. Tác phẩm văn học phản ánh hiện thực phong phú, đa diện, đa chiều về sự thật cuộc sống: đời sống xã hội, cuộc sống sinh hoạt, đời sống tinh thần của con người…

– Tuy nhiên, văn học không phải là sự sao chụp nguyên vẹn từ hiện thực cuộc sống. Hiện thực trong tác phẩm là hiện thực đã được chọn lọc qua những rung động mãnh liệt và thể hiện được nhận thức mới mẻ của nhà văn trước cuộc đời. Chính điều đó đã giúp tác phẩm tác động mạnh mẽ đến người đọc, khơi gợi ở người đọc những rung cảm sâu xa, mãnh liệt.

 
2.2.2 Chức năng của văn chương  
– Chức năng nhận thức và chức năng giáo dục là những chức năng cơ bản của văn học. Giá trị giáo dục của văn học trước hết biểu hiện ở khả năng đem đến cho con người những bài học quý giá về lẽ sống, tư tưởng, tình cảm. Văn học giáo dục con người bằng con đường từ cảm xúc tới nhận thức, thông qua những hình tượng nghệ thuật sinh động. Vì thế so với chính sử thì văn học có sức lan tỏa mạnh mẽ hơn rất nhiều.

– Vai trò, chức năng của văn học chỉ được thực hiện khi tác phẩm văn học bồi đắp và làm giàu có cho tâm hồn con người, giúp con người có thêm nhận thức mới mẻ, hành động đúng đắn, biết sống nhiều hơn và sâu hơn.

– Những tác phẩm thật sự có giá trị thì sức lan toả sâu rộng, tác động sâu sắc tới người đọc và tồn tại vĩnh cửu.

 
2.2.3 Thiên chức, sứ mệnh của nhà văn  
– Nhà văn viết nên tác phẩm phải luôn có ý thức cao, những trăn trở, tư tưởng của họ phải có ảnh hưởng sâu sắc đến đời sống.

– Nhà văn phải ý thức được trách nhiệm và sứ mệnh của ngòi bút, dùng cả trí tuệ, tâm hồn của mình để làm nên những tác phẩm “hoàn hảo”.

– Nhà văn phải có cách nhìn, cách khám phá, phát hiện riêng trong hành trình sáng tạo nghệ thuật. Trong hành trình ấy, quan niệm riêng về đời sống đã hóa thân vào chữ nghĩa và hình tượng.

 
2.3 Mở rộng  
– Chỉ những nhà văn thật sự tài năng và có phong cách, và những tác phẩm nào thật sự có giá trị thì mới có sức lan tỏa mãnh liệt, bất chấp sự băng hoại của thời gian.

– Nhà văn có trách nhiệm khi viết, điều đó đòi hỏi người đọc cũng phải có trách nhiệm khi tiếp cận với tác phẩm, phải có ý thức nâng cao tầm đón nhận của mình của mình để đồng sáng tạo với nhà văn.

 
Tổng điểm câu 2 12,0
Tổng điểm toàn bài (1+2) 20,0

 

Trả lời

Email của bạn sẽ không được hiển thị công khai. Các trường bắt buộc được đánh dấu *