| Đọc văn bản:
Đặt vào ngày cuối Đông đầu Xuân, ngày Tết Nguyên Đán còn có một thâm ý sâu xa hơn nữa; theo Từ Nguyên, xuân có nghĩa là “trai gái vừa lòng nhau”, xuân là cựa động, băng giá tan hết, muôn vật đến mùa xuân đều cựa động mà sống lại. Từ quan niệm ấy, người mình tiến đến tín ngưỡng thờ Thần Đất. Họ tin rằng trong không, thời gian mà Thần Đất vắng mặt trên trần thì không ai được động chạm đến đất như cày bừa cuốc xới lên hay giã gạo làm cho vang động đất. Ngày Tết, do đó, có ý nghĩa là đón đợi sự trở về của Thần Đất: người ta chờ lúc cây cối đâm lộc nảy mầm, muôn vật trở lại cuộc sống bình thường, chỉ sợ vì một cớ gì bí mật, không phồn thịnh và sản xuất như xưa nữa. Họ tin rằng nếu không kiêng kị thì Thần Đất không phù hộ loài người và sẽ làm cho cây cối, con người, súc vật, của cải không thể nào phát triển (…) Có ai ở tỉnh thành ăn Tết ngày mồng một rồi đến mồng hai, mồng ba đi về những vùng đất thơm ngát hoa đồng cỏ nội mới thật thấy cái tết của ta đẹp biết ngần nào, êm ái biết ngần nào. Người nông dân vất vả quanh năm, được mấy ngày ấy nhất định nghỉ không ra đồng. Chè chén đã đành rồi, nhưng tội gì mà chẳng vui chơi để giải quyết sự thèm khát giải trí mà vua quan ngày trước không hề nghĩ tổ chức bao giờ. Vì thế, nghe thấy đầu xuân có hát tuồng cổ “Quan Vân Trường quá ngũ quan trảm lục tướng” hay “Dự Nhượng tam đả long bào”, ở cách xa nơi họ ở dăm mười cây số, họ cũng cố đi xem cho kì được (…). Tại vài làng mát mặt ở Bắc Việt, các đàn anh vào dịp tết vẫn rủ nhau rước ảo đào, tuồng cổ, phường chèo về diễn (…). Ngày Tết, bước ra khỏi Hà Nội một hai cây số ta có thể thấy ở bất cứ làng nào cũng có trồng một vài cây đu để cho trai gái trong làng hay những vùng quanh đấy đến dún dẩy với nhau (…). Cây đu làm bằng tám cọc tre, trồng rất chắc dưới đất vì trồng càng chắc thì dún càng khỏe. Cái ngáng đu vận bằng rơm, giữ hai hàng cột gioãng ra hai bên (…). Đu càng cao, các cô, các cậu càng đưa mạnh. Các cậu cố dún. Các cô ưỡn thêm lên (…). Đu lên bổng, chiếc áo nâu non của cô gái dan díu với chiếc áo the thâm của chàng trai, đôi giải yếm lụa quấn quýt lấy chiếc quần hồ trắng bốp… hai lá cờ đuôi nheo cũng phải rung lên một cách đa tình (…) Ai đã ở Bắc vui mấy ngày xuân, thế nào mà chẳng có lúc đã nghe thấy người ta hát: Vui thì vui vậy chẳng tày Giã La… (…) Ngày Tết ở Bắc, rỗi rãi mà đi xem hết hội này đến lễ kia như thế, phải nói thật quả là mình sung sướng như tiên. Tết đi thăm nhau, chúc mừng nhau, uống rượu ăn mứt, ăn kẹo với nhau, đánh cờ đánh kiệu với nhau, vui quá thể, ai mà lại còn không biết; nhưng vui thấm thía, vui ý nghĩa, vui sâu xa thì phải nói thực, đó là nhờ những đám rước, những tục cổ, những trò chơi như thế. Xin Trời Phật phù hộ cho không bao giờ có những ngày xuân, ngày tết không có hoa và bướm, không bao giờ có những người không được thương yêu; không bao giờ có những cây không nảy lộc, những cặp mắt không sáng ngời và cũng không bao giờ lại có những con người xảo trá, tham tàn, độc ác… (Trích “Tết, Hỡi cô mặc cái yếm xanh”, “Thương nhớ mười hai”, Vũ Bằng, Nxb Văn học) |
Thực hiện các yêu cầu sau:
Câu 1. Trong văn bản, từ “xuân” được giải thích là gì?
Câu 2. Nêu hiệu quả của phép tu từ liệt kê được sử dụng trong câu văn sau: Tết đi thăm nhau, chúc mừng nhau, uống rượu ăn mứt, ăn kẹo với nhau, đánh cờ đánh kiệu với nhau, vui quá thể, ai mà lại còn không biết; nhưng vui thấm thía, vui ý nghĩa, vui sâu xa thì phải nói thực, đó là nhờ những đám rước, những tục cổ, những trò chơi như thế.
Câu 3. Nhận xét về mong ước của tác giả khi Tết đến, xuân về qua đoạn văn sau: Xin Trời Phật phù hộ cho không bao giờ có những ngày xuân, ngày tết không có hoa và bướm, không bao giờ có những người không được thương yêu; không bao giờ có những cây không nảy lộc, những cặp mắt không sáng ngời và cũng không bao giờ lại có những con người xảo trá, tham tàn, độc ác…
Câu 4. Hiện nay có quan điểm cho rằng nên bỏ Tết truyền thống. Anh/chị có đồng tình với quan điểm này không? Vì sao?
GỢI Ý
Câu 1. Trong văn bản, từ “xuân” được giải thích là:
– xuân có nghĩa là “trai gái vừa lòng nhau”,
– xuân là cựa động, băng giá tan hết, muôn vật đến mùa xuân đều cựa động mà sống lại.
Câu 2. Nêu hiệu quả của phép tu từ liệt kê được sử dụng trong câu văn sau: Tết đi thăm nhau, chúc mừng nhau, uống rượu ăn mứt, ăn kẹo với nhau, đánh cờ đánh kiệu với nhau, vui quá thể, ai mà lại còn không biết; nhưng vui thấm thía, vui ý nghĩa, vui sâu xa thì phải nói thực, đó là nhờ những đám rước, những tục cổ, những trò chơi như thế.
– Phép liệt kê được sử dụng trong câu văn: liệt kê các việc làm, trò chơi ngày Tết: đi thăm nhau, chúc mừng nhau, uống rượu ăn mứt, ăn kẹo với nhau, đánh cờ đánh kiệu.
– Hiệu quả:
+ Kể ra một cách đầy đủ những việc làm, thú vui ngày Tết;
+ Làm cho câu văn giàu nhịp điệu, hình ảnh, sinh động;
+ Thể hiện tâm trạng vui tươi, háo hức của tác giả khi Tết đến.
Câu 3. Nhận xét về mong ước của tác giả khi Tết đến, xuân về qua đoạn văn sau: Xin Trời Phật phù hộ cho không bao giờ có những ngày xuân, ngày tết không có hoa và bướm, không bao giờ có những người không được thương yêu; không bao giờ có những cây không nảy lộc, những cặp mắt không sáng ngời và cũng không bao giờ lại có những con người xảo trá, tham tàn, độc ác…
– Mong ước của tác giả khi Tết đến, xuân về qua đoạn văn: ngày nào cũng có bướm hoa; ai cũng được thương yêu; cây cối đâm chồi nảy lộc; không còn người xảo trá, tham tàn, độc ác.
– Đó là mong muốn về cuộc sống tươi đẹp dành cho mọi người của một con người yêu đời, yêu người. Mong muốn đó được bộc lộ trực tiếp, chân thành, sâu sắc.
Câu 4. Hiện nay có quan điểm cho rằng nên bỏ Tết truyền thống. Anh/chị có đồng tình với quan điểm này không? Vì sao?
– HS bày tỏ quan điểm: đồng tình/ không đồng tình/ cả hai
– Lí giải cho sự lựa chọn ấy.
+ Nếu không đồng tình, có thể lí giải như sau:
++ Đây là phong tục cổ truyền của dân tộc;
++ Là dịp để mọi người trong gia đình sum họp, đoàn viên; là dịp để con cháu thể hiện lòng biết ơn với cha mẹ, ông bà;
++ Là thời gian nghỉ ngơi cần có để giảm căng thẳng trong công việc;
++ Là dịp để kích cầu kinh tế, thu hút khách du lịch do lệch với các ngày lễ của Phương Tây…
+ Nếu có đồng ý thì có thể lí giải theo hướng:
++ Quá tốn kém và lãng phí;
++ Đảo lộn lịch trình làm việc, học tập của mọi người;
++ Gia tăng tai nạn do rượu bia; nạn cờ bạc…
+ Nếu vừa đồng ý vừa không: Kết hợp hai các lí giải trên.
