Giáo viên tham gia góp ngân hàng đề: Vũ Thị Minh Phương
Trường: THPT Nguyễn Văn Cừ
Số điện thoại: 0972022917
Thành phố Hải Dương, tỉnh Hải Dương
|
ĐỀ CHÍNH THỨC ( Đề có 03 trang) |
ĐỀ KIỂM TRA GIỮA HỌC KỲ II
NĂM HỌC 2023-2024 MÔN: NGỮ VĂN – Lớp: 11 Thời gian làm bài: 90 phút, không kể thời gian phát đề |
ĐỌC – HIỂU (5,0 điểm)
Đọc văn bản sau:
BÁT PHỞ
– Phong Điệp –
Bạn có bao giờ, khi đang ngồi trong một hàng phở, và đặt ra câu hỏi: có gì lạ với bát phở của người kế bên mình? Ông chủ quán – đứng giữa hai cái bếp than rừng rực cháy, hai cái nồi nước sùng sục sôi và chỉ có mỗi cái khăn cháo lòng vắt vai để vuốt đi những lượt mồ hôi nhễ nhại – hẳn sẽ nổi sung lên. Cũng nước phở sóng sánh. Bánh cũng mềm, thơm, đảm bảo không không foocmon. Thịt bò vừa chín tới. Thêm vài giọt chanh vắt vào. Hành chần tới độ, không hăng mà vẫn giòn, ngọt. Có làm đến trăm bát, đảm bảo bát nào chất lượng cũng giống nhau hết, không ai thiệt hơn ai.
Vậy sao tôi vẫn không kìm được mình, để khỏi nhìn sang bát phở bên cạnh mình? Hai cậu học trò gầy guộc, khuôn mặt hơi ngơ ngác. Một trắng xanh, một ngăm ngăm đen. Bên cạnh mỗi cậu là một người cha. Họ lặng lẽ ăn, trong khi những người cha lặng lẽ ngồi đốt thuốc, mắt lơ đãng nhìn ra phố xá.
Lúc tôi bắt đầu ăn, họ ngồi trong quán nước trà xế bên. Thực ra với cái kiểu kinh doanh lấn chiếm vỉa hè phổ biến như hiện nay thì quán này với quán khác chỉ khác nhau cái bàn đặt ở vuông gạch bên cạnh mà thôi. Bởi vậy tôi vẫn có thể nghe loáng thoáng câu chuyện của họ một cách ngẫu nhiên. Hai người cha hẹn nhau ngày mốt, lúc thi xong thì cùng đến chỗ ấy, chỗ kia để về quê. Hoá ra, họ đang đưa hai con lên Hà nội thi đại học. Ngày mai, kì thi bắt đầu.
Hẹn xong, họ cùng đứng lên. Rồi họ đi xuôi xuống phố, qua quán phở, chỗ tôi đang ngồi ăn. Bỗng nhiên, đoàn 4 người ấy dừng lại. Phân vân. Người cha hỏi con điều gì đó. Rồi hai ông bố trao đổi với nhau. Mất chừng vài phút. Và họ cùng quay lại chỗ quán phở. Ngồi xuống chiếc bàn nhựa cập kênh, kế bên tôi. Thằng nhỏ chạy bàn đi tới, lạch xạch lau vài ba đường trên cái mặt bàn xin xỉn, nhờn mỡ, đoạn hỏi: “Bác ăn gì”. Cả bốn người họ nhìn sang tôi, nhìn sang những bàn khác, rồi tần ngần nhìn tới nhìn lui cái biển ghi trên cửa quán.
“Phở bò nhé? Tái hay chín?”
“Thêm cả quả trứng cho chắc bụng nhé?”
Hai cậu con nhè nhẹ gật đầu:
“Vâng, gì cũng được”
“Thế thì cho hai phở bò chín. Hai trứng”
Thằng nhỏ chạy bàn vo cái khăn trong tay, tần ngần nhìn bốn người, ý chừng như muốn hỏi:
“Sao bốn người mà chỉ có hai bát?”
Nó chạy ra chỗ ông chủ quán, chỏng lỏn:
“Hai bò!”
Ông chủ quán lăn cái khăn mầu cháo lòng qua vuông mặt đỏ lựng vì lửa than, rồi vắt trả cái khăn về bên vai, tay dao tay thớt nhoay nhoáy. Trong tích tắc, hai bát phở sóng sánh được bê ra, đặt trịnh trọng trên bàn.
“Chúng mày ăn đi”
Một trong hai người cha lên tiếng. Đoạn hai ông kéo xích cái ghế ra ngoài một chút, thì thầm nói chuyện với nhau. Đại loại ba cái chuyện mùa màng, bò đẻ, vải thiều sụt giá … Rồi tới nữa là chuyện phòng trọ trên này sao đắt chi mà đắt. Sáng mốt ngủ dậy, mình phải trả phòng luôn, không là họ tính thêm một ngày nữa. Mình đợi chúng nó ngoài phòng thi, thi xong thì ra bến xe về luôn. Cần thì mua mấy tấm bánh mì, lên xe ăn tạm. Về đến quê rồi, chúng nó thích ăn gì, tha hồ ăn. Chứ trên này, chậc … chậc …
Chuyện tới nửa chừng, một ông sực nhớ ra điều gì đó, cho tay vài túi. Lục sục hồi lâu, đoạn sốt ruột lôi ngược cả cái ruột túi chỉ sổ lởm chởm. Mấy điếu thuốc lá nhầu nhĩ trật ra. Ông nọ chia cho ông kia điếu thuốc. Lửa châm sang. Họ im lặng nhấm nháp hơi thuốc khen khét trong buổi chiều nóng nực của phố xá. Cuộc sống nơi đây hẳn là khác rất xa với nơi họ vẫn sống hàng ngày, nơi mà họ đang thon thót về đợt vải năm nay, con bò sắp đẻ lại lăn đùng ra ốm. Họ chỉ vừa lên đây vài ba bữa mà đã thấy lâu quá trời quá đất. Bộ quần áo chỉn chu nhất trong tủ quần áo của hai ông bố nông dân ấy, đều đã mang cả ra đây để mặc rồi. Những bộ quần áo không còn rõ mầu sắc ban đầu của vải nữa. Nhưng dưới quê, chỉ có lễ trọng họ mới mặc mà thôi.
Trong khi ấy, hai cậu con vẫn cặm cụi ngồi với bát phở của mình. Chúng không nói gì. Không cả dám khen một câu đại loại: “phở ở đây ngon quá. Hàng phở này ngon thật”. Tôi vốn rành ăn phở, những quán thế này không thật nhiều. Nhưng vì sao chúng không hồ hởi mà thốt ra một câu như thế?
Và tôi, không kìm nén được mình, cứ hướng sang phía bốn con người ấy. Bốn con người ngồi lặng một góc giữa cái quán ồn ã. Người cha sẽ đợi những đứa con của mình ăn đến tận thìa nước cuối cùng, rồi lẳng lặng moi cái ví bằng vải bông chần mầu lam, cất trong ngực áo ra. Ông sẽ phải đếm một lúc cho những tờ hai nghìn, năm nghìn, mười nghìn để sao cho đủ ba mươi nghìn đồng, trả cho hai bát phở. Ông – một tích tắc nào đó – dẫu có bị quyến rũ bởi cái mùi nước phở đang cất lên ngào ngạt kia, cũng chỉ dám nuốt nước miếng mà thôi. Sẽ là một đĩa cơm suất ven đường, ít thịt, nhiều rau, xin thêm miếng cháy cho chắc dạ. Cũng vào cỡ 5 – 7 nghìn đồng chứ ít ỏi gì.
Hai cậu con trai lặng lẽ bên những người cha. Chúng nhìn những đồng tiền đi ra khỏi ví của cha. Trên gương mặt chúng hiển hiện rõ ràng nỗi âu lo, mỏi mệt. Những kì thi, những nẻo đường ngổn ngang phía trước…
Hôm nay, chúng nợ cha ba mươi nghìn đồng. Cuộc đời này, chúng nợ những người cha hơn thế nhiều…
Bạn có bao giờ, khi đang ngồi trong một hàng phở, và đặt ra câu hỏi: có gì lạ với bát phở của người kế bên mình?
(Hà Nội 6 – 7 – 2007)
Trả lời câu hỏi:
Câu 1. Truyện ngắn trên được kể theo ngôi thứ mấy?
Câu 2. Đoạn truyện “Sáng mốt ngủ dậy, mình phải trả phòng luôn, không là họ tính thêm một ngày nữa. Mình đợi chúng nó ngoài phòng thi, thi xong thì ra bến xe về luôn. Cần thì mua mấy tấm bánh mì, lên xe ăn tạm. Về đến quê rồi, chúng nó thích ăn gì, tha hồ ăn. Chứ trên này, chậc … chậc …” được kể từ điểm nhìn nào?
Câu 3. Hãy cho biết tâm trạng của hai cậu con trong đoạn văn sau: Hai cậu con vẫn cặm cụi ngồi với bát phở của mình. Chúng không nói gì. Không cả dám khen một câu đại loại: “phở ở đây ngon quá. Hàng phở này ngon thật”.
Câu 4. Cảm nhận của anh/chị về tình cảm cha con trong câu chuyện trên.
Câu 5. Thông điệp mà anh/chị tâm đắc nhất trong truyện ngắn Bát phở là gì?
Câu 6. Nếu ở vai người kể chuyện trong tác phẩm này, anh/chị sẽ ứng xử như thế nào khi chứng kiến những sự việc diễn ra trong quán phở.
VIẾT (5,0 điểm)
Viết bài văn (khoảng 500 chữ) nêu cảm nhận của anh/chị về hình ảnh hai người cha trong truyện ngắn Bát phở được trích dẫn ở trên
| I. PHẦN ĐỌC (5,0 điểm) | ||||
| Câu | Nội dung | Điểm | ||
| 1 | – Ngôi kể: ngôi thứ nhất/ngôi một/thứ nhất | 0.75 | ||
| 2 | – Điểm nhìn: từ nhân vật người cha/điểm nhìn bên trong/điểm nhìn bên trong – từ nhân vật người cha.
Lưu ý: Nếu HS trả lời: điểm nhìn bên ngoài – từ nhân vật người cha hoặc điểm nhìn từ người kể chuyện cho 0,5 điểm. |
0.75
|
||
| 3 | – Tâm trạng của hai cậu con trong đoạn văn: vô cùng áy náy, day dứt, chạnh lòng khi chỉ mình được ăn phở còn hai người cha không ăn.
Lưu ý: Học sinh có thể diễn đạt thuyết phục khác |
1,0 | ||
| 4 | – Tình cảm cha con trong câu chuyện: cảm động và đáng trân trọng; con yêu thương và thấu hiểu cha; cha thương con, hi sinh vì con và dành cho con những điều tốt đẹp nhất.
Lưu ý: Học sinh nêu được ý thứ 3 cho 0,75 điểm; nêu được ý 1 và ý 2 cho: 0,5 điểm. |
1,0 | ||
| 5 | – Thông điệp: Hãy biết yêu thương, trân trọng những người xung quanh chúng ta; hãy rèn luyện những tính cách, phẩm chất tốt đẹp như sống tiết kiệm, biết chia sẻ và cảm thông với mọi ngươi; hãy ứng xử và cẩn trọng trong lời ăn tiếng nói …
Lưu ý: Học sinh có thể nêu những thông điệp khác nhau bám sát chủ đề văn bản. Diễn đạt rõ ràng, mạch lạc. |
1,0 | ||
| 6 | – Học sinh chọn cách ứng xử hợp lí, nhân văn, tích cực. | 0.5 | ||
| II. PHẦN VIẾT (5,0 điểm) | ||||
| Nội dung | Điểm | |||
| Mở bài | Dẫn dắt và nêu vấn đề nghị luận: Phân tích, đánh giá hình tượng hai người cha trong truyện ngắn đã cho. | 0.5 | ||
|
Thân bài |
Thí sinh có thể triển khai theo nhiều cách, nhưng cần bám sát các yếu tố của nhân vật trong truyện để phân tích; hệ thống luận điểm chặt chẽ, lập luận thuyết phục, sử dụng dẫn chứng hợp lí.
Sau đây là một số gợi ý: |
|||
| 1. Khái quát tác giả, tác phẩm | 0,5 | |||
| 2. Phân tích nhân vật hai người cha
– Bối cảnh nhân vật xuất hiện – Nhân vật không được tác giả đặt tên riêng – Hoàn cảnh nghèo khó, là những người nông dân nghèo đưa con lên Hà Nội thi Đại học – Tính cách, phẩm chất: chắt chiu, tiết kiệm; giàu tình thương con, sẵn sàng dành cho con những gì tốt đẹp nhất …. |
2,0 | |||
| 3. Tư tưởng của tác giả:
+ Ca ngợi, trân trọng những người cha giản dị, chất phác, tuy nghèo nhưng giàu tình thương con, chăm sóc và dành cho con những gì tốt đẹp nhất. + Hãy sống có trách nhiệm, xứng đáng với bậc sinh thành, những con người sẵn sàng hi sinh vô điều kiện để các con có tương lai tốt nhất. + Giá trị của cuộc sống ở chính những điều bình thường, giản dị: sự yêu thương, sự thấu hiểu và sẻ chia …. |
0,5 | |||
| 4. Đặc sắc nghệ thuật
– Cốt truyện giản dị, gần gũi, đời thường. – Ngôi kể thứ nhất: giúp cho người đọc cảm nhận sự chân thật, xúc động trước các sự kiện của câu chuyện. – Chi tiết nghệ thuật tiêu biểu, có ý nghĩa sâu sắc. – Tâm lí nhân vật được miêu tả tinh tế, gắn liền với những tình huống nhẹ nhàng … |
1,0 | |||
| Kết bài | Khẳng định lại vấn đề nghị luận | 0.25 | ||
| Bày tỏ suy nghĩ riêng | 0.25 | |||
|
Kĩ năng trình bày, diễn đạt |
Có mở bài, kết bài gây ấn tượng
Diễn đạt rõ ràng, rành mạch, không mắc lỗi chính tả, lỗi ngữ pháp: + Diễn đạt rõ ràng, rành mạch; + Không mắc lỗi chính tả, lỗi ngữ pháp. |
0,5 |
||
| TỔNG | 10.0 ĐIỂM | |||
