Đề thi chọn đội tuyển học sinh giỏi ngữ văn lớp 11

Chủ đề

Nhận biết

Thông hiểu

Cộng

Cấp độ thấp

Cấp độ cao

Số điểm:8,0 điểm

    Tỉ lệ: 40%

Số điểm:8,0

Tỉ lệ: 40%

(40% x 20điểm) =8,0 điểm

Số điểm:12,0 điểm

    Tỉ lệ: 60%

Số điểm:12,0 điểm

Tỉ lệ 60%

(60% x20 điểm) = 12điểm%

Tổng số điểm: 20

Tỉ lệ 100 %

Số điểm:8,0

Tỉ lệ 40%

Số điểm:12,0 điểm

Tỉ lệ 60%

Số điểm:20

Tỉ lệ 100%

Thân bài

+ Mộ mẹ cỏ xanh: Là những trải nghiệm, sự mất mát mà con người nêm trải

Lấy dẫn chứng thêm từ các tác phẩm văn học.

Liên hệ bản thân, rút ra bài học

Thân bài

– Chi tiết trong tác phẩm văn học là những “tiểu tiết của tác phẩm mang sức chứa lớn về cảm xúc và tư tưởng” (Từ điển thuật ngữ văn học)

– “Chi tiết cô đúc, có dung lượng lớn” là những chi tiết tiêu biểu đã được chọn lọc, nhào nặn, thông qua sự sáng tạo của nhà văn để có thể chuyên chở những ý nghĩa rộng lớn, sâu sắc mà nhà văn muốn chuyển tải đến bạn đọc.

– “Lối hành văn mang nhiều ẩn ý”: qua cách dùng từ, đặt câu, sử dụng các biện pháp nghệ thuật, vv… nhà văn tạo được cách diễn đạt riêng, giọng điệu riêng góp phần thể hiện quan niệm nghệ thuật của mình.

– “Những chiều sâu chưa nói hết” của tác phẩm chính là những vấn đề, những suy tư trăn trở, những quan niệm, thái độ, tình cảm,… của nhà văn được gửi gắm phía sau hình tượng, phía sau câu chữ.

B. Lí giải vấn đề (2,5 điểm)

Vì sao chi tiết cô đúc, có dung lượng lớn và lối hành văn nhiều ẩn ý lại là yếu tố quan trong bậc nhất của truyện ngắn?

– Đặc trưng của truyện ngắn: quy mô, dung lượng phản ánh hiện thực “nhỏ”, mỗi truyện ngắn có thể ví như “một lát cắt của hiện thực đời sống” (khắc hoạ một hiện tượng, phát hiện một nét bản chất trong quan hệ nhân sinh hay đời sống tâm hồn con người); hạn chế về độ dài tác phẩm. Cho nên những chi tiết cô đúc, hàm chứa nhiều ý nghĩa, lối hành văn nhiều ẩn ý là hướng giải quyết tối ưu cho việc chuyển tải nội dung.

– Mỗi tác phẩm có một hệ thống chi tiết nghệ thuật. Có thể đó là một hệ thống chi tiết dày đặc như trong tác phẩm truyện, hoặc chỉ vài nét chấm phá như trong tác phẩm thơ. Nhờ hệ thống chi tiết này mà thế giới nghệ thuật của tác phẩm, từ con người đến cảnh vật hiện ra một cách cụ thể, sinh động, đồng thời cũng góp phần soi tỏ ý nghĩa của tác phẩm.

– Chi tiết có ý nghĩa rất sâu sắc trong việc cắt nghĩa hình tượng nghệ thuật của tác phẩm. Đọc hiểu hình tượng trong tác phẩm không thể không đọc hiểu các chi tiết nghệ thuật. Cần phải nắm lấy chi tiết nghệ thuật quan trọng nhất của tác phẩm, tìm hiểu nó trong mối quan hệ với các chi tiết khác trong tác phẩm để thấy được vai trò, ý nghĩa, tác dụng của chi tiết nghệ thuật ấy trong việc thể hiện nội dung tư tưởng tác phẩm, đóng góp sáng tạo của nhà văn.

C. Chứng minh (4,5 điểm)

– Chọn được các chi tiết nghệ thuật tiêu biểu và lối hành văn mang nhiều ẩn ý trong các tác phẩm truyện ngắn. Phân tích được vai trò, ý nghĩa nghệ thuật của các chi tiết và lối hành văn mang nhiều ẩn ý đã chọn đối với tác phẩm nói riêng, thế giới nghệ thuật của nhà văn nói chung

– Ví dụ:

+Chi tiết Chí Phèo tỉnh rượu vào một buổi sáng đẹp trời, chi tiết bát cháo hành của thị Nở, chi tiết mắt Chí Phèo ươn ướt…trong truyện “Chí Phèo” của Nam Cao.

+Chi tiết về hành động dỗ gông của Huấn Cao, giọt nước mắt nghẹn ngào và cái vái lạy của quản ngục trong “Chữ người tử tù” của Nguyễn Tuân.

+ Chi tiết mỗi lần đọc lại những trang văn viết vội, viết ẩu của mình Hộ lại đỏ mặt vò nát sách rồi tự chửi mình là khốn nạn, là kẻ bất lương, là đồ đê tiện; hay việc Hộ khóc nức nở, nước mắt hắn bắn ra như người ta bóp mạnh một quả chanh trong “Đời thừa” của Nam Cao.

+ Chi tiết Liên ngồi yên lặng bên mấy quả thuốc sơn đen đôi mắt chị bóng tối ngập đầy dần…hoặc chi tiết Liên nhớ về Hà Nội xa xăm, Hà Nội vui vẻ và huyên náo…

D.Mở rộng, đánh giá (1,0 điểm)

Một nhà văn tài năng cần tạo dựng được những chi tiết nghệ thuật độc đáo, giàu ý nghĩa có sức ám ảnh người đọc và giọng văn riêng cho tác phẩm của mình.

2,5đ

4,5 đ

1,0 đ