Đề thi thử THPT QG Vợ chồng A Phủ: Sức sống tiềm tàng của Mỵ trong đêm tình mùa xuân

NĂM HỌC 2018 – 2019

MÔN: NGỮ VĂN 12

Chủ đề

Số điểm

Tỉ lệ

0.5 điểm

5%

0.5 điểm

5%

1.0   điểm

20%

3 điểm

30%

Số điểm

Tỉ lệ

2 điểm

20%

2. Nghị luận văn học

Số điểm

Tỉ lệ

5 điểm

50%

Tổng cộng

10 điểm

100%

TRƯỜNG THPT TÂN YÊN SỐ 2

(Đề thi có 01 trang)

                          ĐỀ LẺ

NĂM HỌC 2018 – 2019

MÔN: NGỮ VĂN 12

Thời gian: 120 phút (không kể thời gian giao đề)

TRƯỜNG THPT TÂN YÊN SỐ 2

(Hướng dẫn chấm gồm có  03 trang)

NĂM HỌC 2018 – 2019

MÔN: NGỮ VĂN 12

(ĐỀ LẺ)

Câu 2.Ích lợi của việc đọc sách:

– tài sản gia tăng, không ngừng được tích lũy và sinh ra các giá trị, các nguồn thu nhập thụ động

– mở rộng giới hạn của bản thân.

– một cách để thưởng thức cuộc sống

– mọi lo âu toan tính được gạt sang một bên

…

HS tìm được từ 3 ích lợi của việc đọc sách trở lên: cho điểm tối đa

Câu 3.Tích lũy tri thức hàng ngày thông qua đọc sách chính là con đường để mở rộng giới hạn của bản thân

HS trả lời theo ý hiểu cá nhân, có thể tham khảo cách trả lời sau:

Đọc sách giúp mở rộng giới hạn nhận thức; giới hạn tình cảm, cảm xúc; kinh nghiệm… của bản thân bởi sách là kho tri thức vô cùng phong phú.

Câu 4.HS thể hiện ý kiến cá nhân, có những kiến giải hợp lí, thuyết phục

0.5

1.0

1.0

NLXH

* Yêu cầu cụ thể:

a. Viết đúng thể thức của đoạn văn

b. HS có thể bàn luận theo nhiều hướng, nhưng cần tập trung vào một số điểm sau:

* Vấn đề: HS khái quát được nội dung ý kiến:

– Sự cần thiết phải được ưu tiên của việc đọc sách trong cuộc sống của mỗi người

– Sự cần thiết phải duy trì việc đọc sách trong suốt chiều dài cuộc đời mỗi người

* Tại sao?

– Sự cần thiết phải được ưu tiên của việc đọc sách trong cuộc sống của mỗi người bởi vai trò to lớn của việc đọc sách với việc hoàn thiện nhân cách và nâng cao giá trị sống của mỗi người.

– Cần thiết phải duy trì việc đọc sách trong suốt chiều dài cuộc đời mỗi người bởi con người cần không ngừng được hoàn thiện, và đó là một cách để thưởng thức cuộc sống.

– Phê phán những người không có thói quen đọc sách hoặc chưa nhận thức hết vai trò của sách; không biết lựa chọn sách phù hợp,…

* Cần làm gì?

– Tạo thói quen đọc sách

– Biết cách lựa chọn sách cho phù hợp

– Biết cách đọc sách cho hiệu quả

d. Sáng tạo.

e. Chính tả, dùng từ, đặt câu.

0.25

1.25

0.25

0.25

II. Yêu cầu kiến thức: Xác định đúng vấn đề nghị luận; HS có thể trình bày bài viết theo nhiều cách khác nhau, dưới đây là một số gợi ý.

1. Mở bài (0.25 điểm)

– Giới thiệu chung về tác giả Tô Hoài, tác phẩm Vợ chồng A Phủ.

– Giới thiệu nhân vật Mị: Mị là người có sức sống tiềm tàng.

2. Thân bài (4.0 điểm)

a. Giải thích (0.5 điểm)

– Sức sống tiềm tàng là sức sống tiềm ẩn bên trong, là khát vọng về một cuộc sống tự do, hạnh phúc lúc nào cũng nhen nhóm bên trong con người, chỉ cần gặp thời cơ thuận lợi sẽ bùng lên mạnh mẽ.

-> Nhân vật Mị có một sức sống tiềm tàng giống như đốm than hồng bị vùi dưới lớp tro tàn, chỉ cần gặp một cơn gió là cháy bùng lên mạnh mẽ.

b. Phân tích biểu hiện của sức sống tiềm tàng ở nhân vật Mị (3.0 điểm)

b.1. Cảm nhận khát quát về nhân vật (0.5 điểm)

– Giới thiệu về nhân vật Mị: Một cô gái Hmông đẹp người đẹp nết, cần cù, đảm đang, hiếu thảo, ham sống, giàu lòng yêu đời và tài hoa… phải đổi cả cuộc đời và tuổi trẻ của mình vì món nợ truyền kiếp của cha mẹ để lại.

– Mị bị A Sử cướp về làm vợ, phải sống chuỗi ngày đau thương, tủi nhục, tăm tối. Danh nghĩa là dâu nhưng thực tế Mị chỉ là một thứ nô lệ không công cho nhà Pá Tra.

– Mị không chỉ bị hành hạ về thể xác mà còn bị đầy đọa về tinh thần. Cô phải làm việc suốt từ sáng sớm đến đêm khuya: Mị tưởng mình là con trâu con ngựa. Cô gần như tê liệt hết sức sống, mất khái niệm thời gian: lùi lũi như con rùa nuôi trong xó cửa… ở lâu trong cái khổ Mị quen khổ rồi…ở cái  buồng Mị nằm kín mít, có một chiếc cửa sổ lỗ vuông bằng bàn tay. Lúc nào trông ra cũng chỉ thấy trăng trắng, không biết là sương hay là nắng. Cuộc đời Mị thu lại trong cái khung cửa sổ ấy mà chết dần, chết mòn theo năm tháng. Tâm hồn lạnh lẽo, trống vắng. Không dĩ vãng, không cả tương lai, không muốn đổi thay số phận, cứ ngồi trong cái lỗ vuông ấy bao giờ chết thì thôi.

– Lúc đầu đêm nào Mị cũng khóc, Mị định tự tử, nhưng lòng hiếu thảo với cha không cho phép. Cô sống mà như chết, trơ lì cảm xúc…

– Tưởng chừng kiếp sống làm dâu gạt nợ trong nhà thống lí PáTra đã giết chết cô gái hồn nhiên, yêu đời trẻ trung và giàu khát vọng sống trong Mị. Nhưng không. Ngọn lửa của lòng yêu đời, yêu sống, khát khao tình yêu, hạnh phúc, sức sống tiềm tàng trong Mị chỉ bị vùi lấp chứ không hề tắt. Nó vẫn âm ỉ cháy… và đã bùng lên trong một đêm tình mùa xuân.

b.2. Nguyên nhân của sự trỗi dậy sức sống tiềm tàng (0.5 điểm)

* Khách quan:

– Khung cảnh đón tết ở Hồng Ngài:

+ Cảnh sắc (dc)

+ Không khí (dc)

– Âm thanh: tiếng sáo gọi bạn tình trong đêm tình mùa xuân (xuất hiện 4 lần: ngoài đầu núi, gọi bạn đầu làng, lơ lửng bay ngoài đường, rập rờn trong đầu Mị).

– Hơi rượu: – Hơi rượu đã tiếp thêm nghị lực cho Mị. Mị đã vượt ra khỏi tâm trạng dửng dưng bấy lâu nay. Trong tâm hồn tưởng như tê liệt vì khổ đau ấy vẫn âm ỉ ngọn lửa của lòng ham sống, khát khao hạnh phúc tự do. Chỉ cần có làn gió nhẹ thổi qua là có thể cháy bùng lên mạnh mẽ.

* Chủ quan: Mị vốn là cô gái yêu đời, yêu cuộc sống, có khát vọng…

b.3. Diễn biến tâm trạng của Mị trong đêm tình mùa xuân (2.0 điểm)

– Dấu hiệu đầu tiên của việc sống lại đó là Mị nhớ lại quá khứ, nhớ về hạnh phúc ngắn ngủi trong cuộc đời tuổi trẻ của mình và niềm ham sống trở lại: “Mị thấy…đêm Tết ngày trước”; “Mị còn trẻ…đi chơi”.

– Phản ứng đầu tiên của Mị là: “Nếu có nắm… chết ngay”-> Mị đã ý thức được tình cảnh đau xót của mình. Những giọt nước mắt tưởng đã cạn kiệt vì đau khổ đã lại có thể lăn dài.

– Từ những sôi sục trong tâm tư đã dẫn Mị tới hành động: “lấy ống mỡ…đĩa đèn cho sáng”. Mị muốn thắp lên ánh sáng cho căn phòng bấy lâu chỉ là bóng tối. Mị muốn thắp lên ánh sáng cho cuộc đời tăm tối của mình.

– Hành động này đẩy tới hành động tiếp: Mị “quấn lại tóc…trong vách”. Mị chuẩn bị đi chơi.

Giữa lúc lòng ham sống của Mị trỗi dậy gần như đến điểm đỉnh thì cũng chính là lúc A Sử xuất hiện. Hắn trói đứng Mị vào cột nhà, bằng một chiếc thắt lưng, một thúng sợi đay và quấn cả tóc Mị vào cột, làm cho Mị không cúi, không nghiêng đầu được nữa. Khao khát vẫn cháy bùng.

– Lúc đầu: Mị như không biết mình đang bị trói bởi tâm hồn Mị vẫn chơi vơi theo tiếng sáo, theo những cuộc chơi, những đám chơi -> quá khứ tươi đẹp đang vẫy gọi Mị. Lòng Mị vẫn đang sống về ngày trước.

– Sau đó: Mị vùng bước đi. Nhưng tay chân đau không cựa được. Lúc này Mị mới biết mình bị trói. Mị không  nghe tiếng sáo nữa, chỉ còn nghe tiếng chân ngựa đạp vào vách -> bừng tỉnh, trở lại thực tại ê chề.

Sợi dây trói, tiếng chân ngựa nhắc cho Mị ý thức về hiện tại, về thân phận trâu ngựa, kiếp sống đau khổ của mình ở nhà thống lí. Mị thổn thứcnghĩ mình không bằng con ngựa…

c. Bình luận, đánh giá nâng cao vấn đề (0.5 điểm)

– Tô Hoài đã đặt sự hồi sinh của Mị vào tình huống bi kịch: Khát vọng mãnh liệt – hiện thực phũ phàng khiến cho sức sống ở Mị càng thêm phần dữ dội. Qua đây, nhà văn muốn phát biểu một tư tưởng: sức sống của con người cho dù bị giẫm đạp, bị trói chặt vẫn không thể chết mà luôn luôn âm ỉ, chỉ gặp dịp là bùng lên. Sức sống tiềm tàng của nhân vật Mị trong đêm tình mùa xuân là tiền đề cho sự phản kháng táo bạo, mãnh liệt của Mị trong đêm đông cứu A Phủ.

– Miêu tả sức sống tiềm tàng của nhân vật Mị, Tô Hoài đã tái hiện chân thực bức tranh hiện thực cuộc sống người lao động nghèo miền núi nước ta sau cách mạng.

– Qua đoạn trích thể hiện sự trỗi dậy lòng yêu đời, yêu sống, khát vọng hạnh phúc, tình yêu ở Mị trong đêm tình mùa xuân, Tô Hoài đã khẳng định tài năng bậc thầy trong việc miêu tả, phân tích tâm lí nhân vật với những diễn biến vô cùng phong phú, phức tạp mà vẫn nằm trong vòng tình lí của sự sống.

–  Với thành công trong việc phân tích tâm lí nhân vật Mị trong đêm tình mùa xuân, nhà văn đã tạo nên những trang viết thấm đẫm giá trị nhân đạo: đồng cảm với thân phận khổ đau; ca ngợi, trân trọng những khát vọng và sức sống của họ; niềm tin mãnh liệt vào sức sống tiềm tàng của con người.

3. Kết bài (0.25 điểm): Chốt lại vấn đề; nêu cảm xúc của bản thân.

TRƯỜNG THPT TÂN YÊN SỐ 2

NĂM HỌC 2018 – 2019

MÔN: NGỮ VĂN 12

Chủ đề

Số điểm

Tỉ lệ

0.5 điểm

5%

0.5 điểm

5%

2.0    điểm

20%

3 điểm

30%

Số điểm

Tỉ lệ

2 điểm

20%

2. Nghị luận văn học

Số điểm

Tỉ lệ

5 điểm

50%

Tổng cộng

10 điểm

100%

TRƯỜNG THPT TÂN YÊN SỐ 2

(Đề thi có 01 trang)

                          ĐỀ CHẴN

NĂM HỌC 2018 – 2019

MÔN: NGỮ VĂN 12

Thời gian: 120 phút (không kể thời gian giao đề)

TRƯỜNG THPT TÂN YÊN SỐ 2

(Hướng dẫn chấm gồm có  03 trang)

NĂM HỌC 2018 – 2019

MÔN: NGỮ VĂN 12

(ĐỀ CHẴN)

Câu 2.Vai trò của văn học đối với con người:

– giúp cho con người hiểu được chính mình

– chức năng giáo dục của văn học: chuẩn bị tâm hồn cho sự tiếp thu đạo đức

Câu 3.Người cao thượng không phải là không bao giờ đê tiện, người cao thượng biết rằng mình có những lúc đê tiện. 

HS trả lời theo ý hiểu cá nhân, có thể tham khảo cách trả lời sau:

– Trong mỗi con người bao giờ cũng tồn tại cả phần cao cả và cả cái thấp hèn.

– Quá trình con người hoàn thiện nhân cách là quá trình con người đấu tranh để chiến thắng cái thấp hèn, ích kỉ, đê tiện. Khi con người ý thức được những “khoảng tối tâm hồn” đó, con người sẽ có ý thức đấu tranh để chiến thắng nó và trở nên “cao thượng”Câu 4.HS thể hiện ý kiến cá nhân, có những kiến giải hợp lí, thuyết phục

0.5

1.0

1.0

NLXH

* Yêu cầu cụ thể:

a. Viết đúng thể thức của đoạn văn

b. HS có thể bàn luận theo nhiều hướng, nhưng cần tập trung vào một số điểm sau:

* Vấn đề:

HS lựa chọn được một tác phẩm văn học và khẳng định được sự tác động sâu sắc nhất của tác phẩm đó đến tâm hồn mình

* Bàn luận

– Tác động sâu sắc của tác phẩm đối với tâm hồn (HS có thể bàn về vai trò của tác phẩm đó trong việc mở rộng nhận thức về thế giới xung quanh, bồi dưỡng tình cảm, nhận thức bản thân, sự thay đổi tư tưởng, thanh lọc tâm hồn…)

– Phê phán những tác phẩm không có giá trị định hướng tâm hồn người đọc; những người không có thói quen đọc sách, tìm đến sách như một nhu cầu trong cuộc sống…. Văn học là đáng trân quý nhưng cũng cần giao lưu, tiếp xúc với thế giới thực tại, có cái nhìn tỉnh táo trước thực tế cuộc sống,…

* Cần làm gì?

HS rút ra bài học nhận thức và hành động cho bản thân

d. Sáng tạo.

e. Chính tả, dùng từ, đặt câu.

0.25

1.25

0.25

0.25

II. Yêu cầu kiến thức: Xác định đúng vấn đề nghị luận; HS có thể trình bày bài viết theo nhiều cách khác nhau, dưới đây là một số gợi ý.

1. Mở bài (0.25 điểm)

– Giới thiệu chung về tác giả Tô Hoài, tác phẩm Vợ chồng A Phủ.

– Giới thiệu nhân vật Mị: Mị là người có sức sống tiềm tàng.

2. Thân bài (4.0 điểm)

a. Giải thích(0.5 điểm)

– Sức sống tiềm tàng là sức sống tiềm ẩn bên trong, là khát vọng về một cuộc sống tự do, hạnh phúc lúc nào cũng nhen nhóm bên trong con người, chỉ cần gặp thời cơ thuận lợi sẽ bùng lên mạnh mẽ.

-> Nhân vật Mị có một sức sống tiềm tàng giống như đốm than hồng bị vùi dưới lớp tro tàn, chỉ cần gặp một cơn gió là cháy bùng lên mạnh mẽ.

b. Phân tích biểu hiện của sức sống tiềm tàng ở nhân vật Mị (3.0 điểm)

b.1. Cảm nhận khát quát về nhân vật (0.5 điểm)

– Giới thiệu về nhân vật Mị: Một cô gái Hmông đẹp người đẹp nết, cần cù, đảm đang, hiếu thảo, ham sống, giàu lòng yêu đời và tài hoa… phải đổi cả cuộc đời và tuổi trẻ của mình vì món nợ truyền kiếp của cha mẹ để lại.

– Mị bị A Sử cướp về làm vợ, phải sống chuỗi ngày đau thương, tủi nhục, tăm tối. Danh nghĩa là dâu nhưng thực tế Mị chỉ là một thứ nô lệ không công cho nhà Pá Tra.

– Mị không chỉ bị hành hạ về thể xác mà còn bị đầy đọa về tinh thần. Cô phải làm việc suốt từ sáng sớm đến đêm khuya: Mị tưởng mình là con trâu con ngựa. Cô gần như tê liệt hết sức sống, mất khái niệm thời gian: lùi lũi như con rùa nuôi trong xó cửa… ở lâu trong cái khổ Mị quen khổ rồi…ở cái  buồng Mị nằm kín mít, có một chiếc cửa sổ lỗ vuông bằng bàn tay. Lúc nào trông ra cũng chỉ thấy trăng trắng, không biết là sương hay là nắng. Cuộc đời Mị thu lại trong cái khung cửa sổ ấy mà chết dần, chết mòn theo năm tháng. Tâm hồn lạnh lẽo, trống vắng. Không dĩ vãng, không cả tương lai, không muốn đổi thay số phận, cứ ngồi trong cái lỗ vuông ấy bao giờ chết thì thôi.

– Lúc đầu đêm nào Mị cũng khóc, Mị định tự tử, nhưng lòng hiếu thảo với cha không cho phép. Cô sống mà như chết, trơ lì cảm xúc…

– Tưởng chừng kiếp sống làm dâu gạt nợ trong nhà thống lí PáTra đã giết chết cô gái hồn nhiên, yêu đời trẻ trung và giàu khát vọng sống trong Mị. Nhưng không. Ngọn lửa của lòng yêu đời, yêu sống, khát khao tình yêu, hạnh phúc, sức sống tiềm tàng trong Mị chỉ bị vùi lấp chứ không hề tắt. Nó vẫn âm ỉ cháy… và đã bùng lên trong một đêm tình mùa xuân.

b.2. Nguyên nhân của sự trỗi dậy sức sống tiềm tàng (0.5 điểm)

* Khách quan:

– Khung cảnh đón tết ở Hồng Ngài:

+ Cảnh sắc (dc)

+ Không khí (dc)

– Âm thanh: tiếng sáo gọi bạn tình trong đêm tình mùa xuân (xuất hiện 4 lần: ngoài đầu núi, gọi bạn đầu làng, lơ lửng bay ngoài đường, rập rờn trong đầu Mị).

– Hơi rượu: – Hơi rượu đã tiếp thêm nghị lực cho Mị. Mị đã vượt ra khỏi tâm trạng dửng dưng bấy lâu nay. Trong tâm hồn tưởng như tê liệt vì khổ đau ấy vẫn âm ỉ ngọn lửa của lòng ham sống, khát khao hạnh phúc tự do. Chỉ cần có làn gió nhẹ thổi qua là có thể cháy bùng lên mạnh mẽ.

* Chủ quan: Mị vốn là cô gái yêu đời, yêu cuộc sống, có khát vọng…

b.3. Diễn biến tâm trạng của Mị trong đêm tình mùa xuân (2.0 điểm)

– Dấu hiệu đầu tiên của việc sống lại đó là Mị nhớ lại quá khứ, nhớ về hạnh phúc ngắn ngủi trong cuộc đời tuổi trẻ của mình và niềm ham sống trở lại: “Mị thấy…đêm Tết ngày trước”; “Mị còn trẻ…đi chơi”.

– Phản ứng đầu tiên của Mị là: “Nếu có nắm… chết ngay”-> Mị đã ý thức được tình cảnh đau xót của mình. Những giọt nước mắt tưởng đã cạn kiệt vì đau khổ đã lại có thể lăn dài.

– Từ những sôi sục trong tâm tư đã dẫn Mị tới hành động: “lấy ống mỡ…đĩa đèn cho sáng”. Mị muốn thắp lên ánh sáng cho căn phòng bấy lâu chỉ là bóng tối. Mị muốn thắp lên ánh sáng cho cuộc đời tăm tối của mình.

– Hành động này đẩy tới hành động tiếp: Mị “quấn lại tóc…trong vách”. Mị chuẩn bị đi chơi.

Giữa lúc lòng ham sống của Mị trỗi dậy gần như đến điểm đỉnh thì cũng chính là lúc A Sử xuất hiện. Hắn trói đứng Mị vào cột nhà, bằng một chiếc thắt lưng, một thúng sợi đay và quấn cả tóc Mị vào cột, làm cho Mị không cúi, không nghiêng đầu được nữa. Khao khát vẫn cháy bùng.

– Lúc đầu: Mị như không biết mình đang bị trói bởi tâm hồn Mị vẫn chơi vơi theo tiếng sáo, theo những cuộc chơi, những đám chơi -> quá khứ tươi đẹp đang vẫy gọi Mị. Lòng Mị vẫn đang sống về ngày trước.

– Sau đó: Mị vùng bước đi. Nhưng tay chân đau không cựa được. Lúc này Mị mới biết mình bị trói. Mị không  nghe tiếng sáo nữa, chỉ còn nghe tiếng chân ngựa đạp vào vách -> bừng tỉnh, trở lại thực tại ê chề.

Sợi dây trói, tiếng chân ngựa nhắc cho Mị ý thức về hiện tại, về thân phận trâu ngựa, kiếp sống đau khổ của mình ở nhà thống lí. Mị thổn thứcnghĩ mình không bằng con ngựa…

c. Bình luận, đánh giá nâng cao vấn đề(0.5 điểm)

– Tô Hoài đã đặt sự hồi sinh của Mị vào tình huống bi kịch: Khát vọng mãnh liệt – hiện thực phũ phàng khiến cho sức sống ở Mị càng thêm phần dữ dội. Qua đây, nhà văn muốn phát biểu một tư tưởng: sức sống của con người cho dù bị giẫm đạp, bị trói chặt vẫn không thể chết mà luôn luôn âm ỉ, chỉ gặp dịp là bùng lên. Sức sống tiềm tàng của nhân vật Mị trong đêm tình mùa xuân là tiền đề cho sự phản kháng táo bạo, mãnh liệt của Mị trong đêm đông cứu A Phủ.

– Miêu tả sức sống tiềm tàng của nhân vật Mị, Tô Hoài đã tái hiện chân thực bức tranh hiện thực cuộc sống người lao động nghèo miền núi nước ta sau cách mạng.

– Qua đoạn trích thể hiện sự trỗi dậy lòng yêu đời, yêu sống, khát vọng hạnh phúc, tình yêu ở Mị trong đêm tình mùa xuân, Tô Hoài đã khẳng định tài năng bậc thầy trong việc miêu tả, phân tích tâm lí nhân vật với những diễn biến vô cùng phong phú, phức tạp mà vẫn nằm trong vòng tình lí của sự sống.

–  Với thành công trong việc phân tích tâm lí nhân vật Mị trong đêm tình mùa xuân, nhà văn đã tạo nên những trang viết thấm đẫm giá trị nhân đạo: đồng cảm với thân phận khổ đau; ca ngợi, trân trọng những khát vọng và sức sống của họ; niềm tin mãnh liệt vào sức sống tiềm tàng của con người.

3. Kết bài(0.25 điểm): Chốt lại vấn đề; nêu cảm xúc của bản thân.

Nguyễn Thị Kim

ĐàoThị ThuHường