Đề tham khảo kì thi THPT quốc gia số 21. Vợ chồng A Phủ Chiếc thuyền ngoài xa

(3.0 điểm)

– Bị cuốn theo vòng xoáy của cuộc đời để rồi cuối cùng không biết mình là ai, đang đi về đâu và mục đích lớn lao của đời mình là gì.

– Mải mê tìm kiếm những giá trị vật chất, tinh thần của cuộc sống, họ đã bỏ rơi chính giá trị của bản thân.

– So sánh mình với người khác.

– Đề ra những mục tiêu lớn lao chỉ vì người khác cho đó là quan trọng.

Lưu ý: HS nêu được 3 nguyên nhân trong 4 nguyên nhân trên là được điểm tối đa.

(7.0 điểm)

– Giải thích: người đặc biệt là người không giống bất kì ai từ ngoại hình, tính cách đến tư tưởng, quan niệm, lối sống… Mỗi người là một cá thể. Vì vậy hãy sống đúng với những giá trị của bản thân mình.

– Bàn luận: Mỗi người là một nguyên bản, nghĩa là không có bản thứ hai. Do vậy, mỗi người đều có những năng lực, ước mơ, lí tưởng riêng. Cuộc sống thực sự có ý nghĩa là mỗi người tự thực hiện ước mơ, khát vọng của riêng mình. Nếu bắt chước người khác hoặc làm theo ý kiến của người khác hoặc so sánh với người khác tức là tự làm mòn, đánh mất giá trị của bản thân.

– Bài học: Đây là một quan niệm sống tích cực. Chúng ta cần phải là chính mình, phát huy hết giá trị của bản thân để cuộc sống thực sự có ý nghĩa.

– Thí sinh biết kết hợp kiến thức và kĩ năng để viết bài nghị luận văn học.

– Bài viết phải có bố cục đầy đủ, rõ ràng, lập luận thuyết phục, diễn đạt mạch lạc; không mắc lỗi chính tả, dùng từ, đặt câu.

– Thí sinh có thể cảm nhận theo nhiều cách khác nhau nhưng phải làm nổi rõ tinh thần anh hùng ca của đoạn trích.

    1) Đảm bảo cấu trúc bài nghị luận:

– Điểm 0,50 điểm: Trình bày đầy đủ các phần Mở bài, Thân bài, Kết luận. Phần Mở bài biết dẫn dắt hợp lí và nêu được vấn đề; phần Thân bài biết tổ chức thành nhiều đoạn văn liên kết chặt chẽ với nhau cùng làm sáng tỏ vấn đề; phần Kết bài khái quát được vấn đề và thể hiện được ấn tượng, cảm xúc sâu đậm của cá nhân.

– Điểm 0,25: Trình bày đầy đủ ba phần Mở bài, Thân bài, Kết luận, nhưng các phần chưa thể hiện được đầy đủ yêu cầu trên; phần Thân bài chỉ có một đoạn văn.

– Điểm 0: Thiếu Mở bài hoặc Kết luận, Thân bài chỉ có một đoạn văn hoặc cả bài viết chỉ có một đoạn văn.

– Điểm 0,50: Xác định đúng vấn đề cần nghị luận: sợi dây trói và chiếc thắt lưng trong hai tác phẩm.

– Điểm 0,25: Xác định chưa rõ vấn đề cần nghị luận, chỉ nêu chung chung.

– Điểm 0: Xác định sai vấn đề cần nghị luận, trình bày lạc sang vấn đề khác.

+ Ý nghĩa về mặt nghệ thuật:

* Hình ảnh sợi dây trói trong truyện ngắn Vợ chồng A Phủ

– Hình ảnh sợi dây trói xuất hiện nhiều lần trong tác phẩm, là hình ảnh vừa mang ý nghĩa tả thực vừa mang ý nghĩa tượng trưng.

– Có vai trò thể hiện tính cách, số phận của các nhân vật và góp phần thể hiện chủ đề tư tưởng của tác phẩm.

+ Ý nghĩa về mặt nội dung:

– Là sợi dây đay, dây mây mà cha con thống lí Pá Tra dùng để trói người, đặc biệt là người nô lệ. Vì thế, nó biểu trưng cho sức mạnh của cường quyền, của sự tàn bạo của giai cấp thống trị miền núi đối với người nông dân.

– Biểu hiện cho sự cam chịu, nhẫn nhục, mất tự do của người dân nô lệ miền núi lúc bấy giờ.

Qua đó thể hiện giá trị hiện thực và giá trị nhân đạo sâu sắc của tác phẩm.

1,00

0,50

+ Ý nghĩa về mặt nghệ thuật:

– Không xuất hiện nhiều lần trong tác phẩm nhưng có sức ám ảnh rất lớn, là hình ảnh vừa mang ý nghĩa tả thực vừa mang ý nghĩa tượng trưng.

– Có vai trò thể hiện tính cách, số phận của các nhân vật và góp phần thể hiện chủ đề tư tưởng của tác phẩm.

+ Ý nghĩa về mặt nội dung:

– Là dụng cụ mà lão đàn ông (người chồng) dùng để đánh người đàn bà (người vợ) một cách tàn bạo. Đó là hình ảnh biểu trưng cho nạn bạo lực gia đình, tàn dư của chiến tranh…

– Tác giả thể hiện đời sống còn nhiều khó khăn của người dân nghèo thời hậu chiến khi họ phải gánh chịu những hậu quả nặng nề của chiến tranh để lại.

Qua đó thể hiện giá trị hiện thực và giá trị nhân đạo sâu sắc của tác phẩm.

– Giống nhau của hai hình ảnh: Đều là những sáng tạo nghệ thuật đặc sắc của hai nhà văn, đều mang ý nghĩa biểu tượng sâu sắc, góp phần thể hiện tính cách, số phận của các nhân vật và chủ đề tư tưởng của từng tác phẩm.

– Khác nhau của hai hình ảnh:

+ Hình ảnh sợi dây trói đặt ra vấn đề về quá trình đấu tranh chống lại giai cấp thực dân phong kiến miền núi và giải phóng cho số phận của người dân nô lệ lúc bấy giờ.

+ Hình ảnh chiếc thắt lưng lại là cách mà Nguyễn minh Châu đặt ra một vấn đề nóng bỏng cần phải nhanh chóng giải quyết những tàn dư của chiến tranh, của nạn bạo hành để cuộc sống được bình yên như một buổi sớm mai trên biển.

– Điểm 0,50: Có nhiều cách diễn đạt độc đáo và sáng tạo (viết câu, sử dụng từ ngữ, hình ảnh và các yếu tố biểu cảm,…) ; văn viết giàu cảm xúc; thể hiện khả năng cảm thụ văn học tốt; có quan điểm và thái độ riêng sâu sắc nhưng không trái với chuẩn mực đạo đức và pháp luật.

– Điểm 0,25: Có một số cách diễn đạt độc đáo và sáng tạo; thể hiện được một số suy nghĩ riêng sâu sắc nhưng không trái với chuẩn mực đạo đức và pháp luật.

– Điểm 0: Không có cách diễn đạt độc đáo và sáng tạo; không có quan điểm và thái độ riêng hoặc quan điểm, thái độ trái với chuẩn mực đạo đức và pháp luật.

– Điểm 0,50: Không mắc lỗi chính tả, dùng từ, đặt câu.

– Điểm 0,25: Mắc một số lỗi chính tả, dùng từ, đặt câu.

– Điểm 0: Mắc nhiều lỗi chính tả, dùng từ, đặt câu.