Đề thi HSG bài Vội vàng :Thơ không phải là một vòng quay chậm rãi của cảm xúc mà là một lối thoát của cảm xúc

CỤM TRƯỜNG THPT THANH CHƯƠNG

(Đề thi gồm 02 trang)

Năm học 2018 – 2019, LẦN 3

Môn thi: Ngữ Văn

Thời gian: 150 phút ( không kể thời gian giao đề)

CỤM TRƯỜNG THPT THANH CHƯƠNG

(Đáp án gồm 05 trang)

NĂM HỌC 2018 – 2019, LẦN 3

Môn thi: NgữVăn

Thời gian: 150 phút ( không kể thời gian giao đề)

1

Hiện thân cho những mong muốn, dục vọng vật chất có thể điều khiển, chi phối suy nghĩ, hành động của con người, khiến con người không thể sống đúng với mong muốn thực sự của mình(nghĩa là mất tự do).

– Từ chối các bản hợp đồng trước đó để chấp nhận bản hợp đồng cuối cùng thực chất là hành trình tìm kiếm tự do của chàng trai, hành trình của một khát vọng.

– Triết lí: Chỉ khi nào tâm hồn con người được giải thoát khỏi sự cám dỗ, ràng buộc của những ham muốn, dục vọng vật chất tầm thường thì khi đó ta mới có được sự tự do đích thực trong tâm hồn.

– Không khuất phục trước quyền uy, không nô lệ cho tiền tài và sắc đẹp. Cuộc sống mỗi người đừng để những điều đó chi phối, lợi dụng; mà ngược lại con người phải sống độc lập bằng ý chí, bản lĩnh của chính mình…

– Để có được hạnh phúc trong cuộc sống, con người cần giảm bớt những ham muốn dục vọng,  tìm cho mình sự tự do trong tinh thần.

0.5

3.0

0.5

– Vươn tới bầu trời: hướng tới một không gian cao rộng, bước ra một môi trường mới rộng lớn hơn→ đặt mình vào môi trường có nhiều thử thách và cơ hội.

– Vì sao sáng nhất: kết quả tốt nhất, thành công rực rỡ nhất

– Đứng giữa muôn vàn tinh tú: được tiếp xúc, làm việc với những con người ưu tú, nổi bật, tiêu biểu…

→ Ý nghĩa câu danh ngôn:Lời khuyên con người trong cuộc sống nên chủ động, mạnh dạn tìm đến với một môi trường mới, sân chơi mới, mở rộng tầm nhìn để có cơ hội cọ xát, tôi luyện, khẳng định bản thân, hiện thực hóa ước mơ của mình…

– Vì sao “Hãy vươn tới bầu trời……. ước mơ”?:

+ Môi trường lớn sẽ có những cơ hội lớn để học hỏi, giao lưu, mở mangtri thức, tích lũy vốn sống, vốn hiểu biết, tiếp thu nhiều điều mới mẻ, tự bổ sung những khuyết thiếu của bản thân…

+ Môi trường ấy cũng sẽ đưa đến nhiều thách thức, khó khăn khiến ta không đạt được kết quả tốt đẹp như mình mong muốn “không hái được vì sao sáng nhất”, thậm chí là thất bại. Nhưng điều đó cho chúng ta những bài học, những kinh nghiệm quý báu giúp ta giày dạn, trưởng thành hơn.

+ Và quan trọng: được ở giữa muôn vàn tinh tú bản thân có cơ hội để thể hiện mình, phát huy những sở trường, thế mạnh, tăng thêm sự tự tin. Được gặp gỡ, giao lưu với những người xuất sắc, giỏi giang là cơ hội mở mang tầm nhìn, tạo dựng các mối quan hệ gắn kết. Đồng thời cũng là cơ hội nhìn lại mình,phải cố gắng nhiều hơn đểtiếp tục nuôi dưỡng và thắp sáng ước mơ …

– Phê phán những người ngại thử thách, sợ thất bại, không dám bước ra khỏi “vùng an toàn”…

(Lấy dẫn chứng và phân tích dẫn chứng)

– Mở rộng:

+ Sự chủ động, mạnh dạn thực sự là cần thiết nhưng phải phù hợp hoàn cảnh, thời điểm, năng lực đối tượng…

+ Câu danh ngôn tạo cảm hứng rất lớn, tiếp thêm động lực cho những người trẻ, đặc biệt lànhững thanh niên trong thời đại 4.0 hiện nay.

– Khẳng định ý nghĩa của câu danh ngôn.

– Tích cựctham gia các hoạt động xã hội, mở rộng giao lưu; Không ngừng nuôi dưỡng khát vọng vươn lên, chiếm lĩnh những đỉnh cao tri thức…

– Sẵn sàng, tự tin đối mặt với những thử thách, khó khăn, thất bại

– Chuẩn bị những hành trang cần thiết cho bản thân…

Có cách diễn đạt độc đáo, có suy nghĩ riêng về vấn đề nghị luận.

Đảm bảo chuẩn chính tả, ngữ pháp, ngữ nghĩa tiếng Việt.

– Điểm 5-6: Đáp ứng tốt các yêu cầu trên, trân trọng những bài viết có ý tưởng sâu sắc, sáng tạo; lập luận chặt chẽ thuyết phục.

– Điểm 3-4: Đáp ứng phần lớn các yêu cầu trên, có thể mắc một vài lỗi diễn đạt nhỏ.

– Điểm 1-2: Hiểu được nội dung câu danh ngôn, nhưng bài viết còn sơ sài, lập luận lúng túng.

– Điểm 0:Hoàn toàn lạc đề hoặc không làm bài.

Anh/ chị hiểu ý kiến trên như thế nào? Qua tác phẩm Vội vàng của Xuân Diệu hãy làm sáng tỏ điều đó?

– Vòng quay chậm rãi của cảm xúc: biểu hiện cảm xúc một cách đều đều, mờ nhạt không có ấn tượng, không thăng hoa mãnh liệt

–Lối thoát của cảm xúc: cảm xúcđược cởi thoát, tuôn trào mãnh liệt, hướng tới sự tri âm, đồng điệu.

–Tính cách: là tổng hợp những đặc điểm tâm lí ổn định trong cách xử sự của con người; Cá tính: là nét riêng biệt, diện mạo riêng của một người, làm nên đặc trưng của người đó để phân biệt với cộng đồng. Trong nghệ thuật, cá tính được biểu hiện là phong cách nghệ thuật của người nghệ sĩ.

– Lối thoát cho cá tính: sự bộc lộ nét độc đáo, sáng tạo của nhà thơ (thông qua nội dung và hình thức của tác phẩm).

→ Ý cả câu: Nhận định của Eliot đã khẳng định được những đặc trưng cơ bản của thơ là sự bộc lộ tình cảm, cảm xúc và khát khao mong muốn được giãi bày, mong nhận được sự tri âm ở người đọc một cách sôi nổi, mãnh liệt. Đồng thời thơ ca là nơi người nghệ sĩ khẳng định cá tính qua sự độc đáo về nội dung tư tưởng và hình thức nghệ thuật.

– Thơ không phải là một vòng quay chậm rãi của cảm xúc mà là một lối thoát của cảm xúc:

+ Thơ là thể loại trữ tình, điểm xuất phát hay đích đến đều là tình cảm, cảm xúc. Thơ ca là nơi người nghệ sĩ bộc lộ thế giới tình cảm bên trong vốn vô cùng phức tạp, tinh vi, luôn biến đổi không ngừng; nơi nhà thơ thăng hoa cảm xúc, giải thoát những cảm xúc (vốn dồn nén, giấu kín…).Họ làm thơ như là để “gửi hương cho gió”, để tìm kiếm những tâm tình chia sẻ. Thơ là giải thoát cho tâm tình, điệu hồn đi tìm đồng điệu.

+ Tình cảm, cảm xúc trong thơ không phải là thứ tình cảm bàng bạc, nhạt nhẽo, đơn điệu mà phải chân thành, phải được đẩy lên ở một “trạng thái cao trào, tràn đầy và mãnh liệt”. Tình cảm trong thơ nhất định phải đạt đến trạng thái đỉnh điểm của cảm xúc, trở thành cảm hứng hoặc thần hứng.Có như vậy, tiếng thơ ấy mới tìm được sự đồng điệu nơi độc giả.

– Thơ không phải là sự biểu hiện của tính cách, nhưng là một lối thoát cho cá tính:

+ Tính cách thể hiện bản chất xã hội của nhà thơ nhưng cá tính mới là dấu ấn riêng biệt để nhà thơ khẳng định cái “tôi” riêng của mình. Trong thơ ca việc khẳng định cái tôi, cái riêng ấy chính là cá tính sáng tạo, là “cái không lặp lại của nghệ thuật”.

+ Xuất phát từ bản chất của nghệ thuật là sự sáng tạo. Sáng tạo phải thông qua sự độc đáo, mới lạ trong nội dung tư tưởng và hình thức nghệ thuật của tác phẩm. Đó có thể làđóng góp mớitrong quan niệm, cảm xúc, cách nhìn,… của nhà thơ; có thể là cách nói mới về những điều đã cũ, đã quen;cũng có thể là sự phá vỡ những khuôn mẫu, những hình thức có tính chất ổn định trước đó như hình ảnh, ngôn từ, giọng điệu…

-Hành động sáng tạo trong thơ ca là một sự giải tỏa những cảm xúc tràn đầy trong tâm hồn người làm thơ. Tuy nhiên, mọi “lối thoát” của cảm xúc hay cá tính trong thơ đều phải gắn với ý nghĩa phổ quát, động chạm tới cái chung trong tâm hồn con người, trở thành tiếng lòng của nhiều người..

(Chấp nhận những cách lý giải khác, miễn là hợp lý, thuyết phục)

– Vội vàng– “lối thoát của cảm xúc” – dòng cảm xúc mãnh liệt, thăng hoa của một cái tôi yêu đời, khát sống: Khao khát đến vô cùng đoạt quyền tạo hóa để níu giữ hương sắc của cuộc đời; Hối hả chạy đua với thời gian; Khát vọng tận hưởng đến cuồng nhiệt, mê say…

– Vội vàng còn là “lối thoát cho cá tính” Xuân Diệu: Thí sinh chỉ ra được cá tính sáng tạo của nhà thơ Xuân Diệu thể hiện qua nội dung, hình thức của tác phẩm:

+ Nội dung tư tưởng: Thi nhân phát hiện ra “một thiên đường ngay trên mặt đất”; Lấy con người làm chuẩn mực cho vẻ đẹp của thiên nhiên;Quan niệm mớivề thời gian và tuổi trẻ…

+ Nghệ thuật: Mạch thơ trữ tình – triết luận, giọng thơ tranh biện; Sử dụng kiểu câu, dấu câu, hình thức so sánh mới lạ; hệ thống ngôn từ, hình ảnh hết sức mới mẻ, độc đáo…

(Từ những biểu hiện cụ thể trong tác phẩm, thí sinh cố gắng làm nổi bật diện mạo của nhà thơ được bộc lộ thống nhất trong các tác phẩm khác của ông; hoặc trong tương quan với các nhà thơ khác cùng thời)

=>Cảm xúc tích cực, sôi nổi, mãnh liệt, cùng những cách tân táo bạo của thi sĩ Xuân Diệu trên hành trình sáng tạo nghệ thuật đã đưa“Vội vàng” trở thành một thi phẩmcó sức sống lâu bền qua thời gianvà luôn tìm được những tâm hồn đồng điệu.

– Khẳng định ý kiếnxác đáng, đúng đắn của Eliot về cảm xúc và cá tính sáng tạo trong thơ

– Ý nghĩa:

+ Đối với nhà thơ: Cần sâu sắc, mãnh liệt, chân thành trong từng cảm xúc. Đồng thời phải luôn không ngừng sáng tạo để đem đến sự độc đáo, mới lạ cho tác phẩm.

+ Người đọc trong quá trình tiếp nhận thơ cần nhận ra và trân trọng cái “vân chữ” của mỗi nhà thơ. Đọc không chỉ thấy được cái hay của câu chữ mà còn phải đồng điệu, tri âm ở tâm hồn.

* Kết thúc vấn đề

Có cách diễn đạt độc đáo; suy nghĩ, kiến giải mới mẻ về vấn đề…

Đảm bảo chuẩn chính tả, ngữ pháp, ngữ nghĩa tiếng Việt

­      Điểm 9-10: Bài viết đáp ứng tốt các yêu cầu trên. Hành văn có cảm xúc, lập luận rõ ràng, triển khai chặt chẽ, dẫn chứng thuyếtphục, diễn đạt trôi chảy, có sự sáng tạo.

–  Điểm7­8:Bàiviếtđápứngđượcnhữngýcơbản,hầunhưkhôngmắclỗivềkĩnăng và diễnđạt.

– Điểm5­6:Bàiviếtchỉtrìnhbàyđượcmộtnửayêucầuvềkiếnthức,cònmắclỗivề kĩ năng và diễnđạt.

– Điểm 3­4: Bài viết chưa hiểu rõ về vấn đề, sa vào phân tích bài thơ. Diễn đạt và kĩ năng viết văn nghị luậnyếu.

– Điểm dưới 3: Bài viết còn non kém về nhiều mặt.