KỲ THI KHẢO SÁT HỌC KỲ II NĂM HỌC 2023-2024
MÔN: NGỮ VĂN- LỚP 11
Thời gian làm bài 120 phút, không kể thời gian giao đề
(Đề thi gồm 2 trang)ĐỌC HIỂU (4,0 điểm)
Đọc văn bản sau:
HÀ NỘI HOA
(Nguyễn Văn Thọ ) (*)
Hà Nội của tôi những năm xa lắc ấy, nếp chơi hoa đào và quất, vẫn để hai loài cây thả sức mà tung tăng đi đến từng nhà. Nhưng cũng tuỳ cảnh, tuỳ người, chọn cho mỗi ai, mỗi gian phòng vui Tết, thưởng hoa, đào to đào nhỏ, đào cắm hay đào cây, Hà Nội Tết Hoa vốn dĩ tuỳ cảnh tuỳ người?!
Nhà tôi cả thẩy bốn lần chuyển nhà trên phố phường; bốn lần là bốn chỉ số phòng khách và phòng ăn hay phòng làm việc khác nhau, để rồi Tết ấy, xuân ấy, định kì đến hẹn, cha tôi tha thẩn ở chợ hoa mà im lặng chọn ra cho mình một dáng, vừa vặn nơi ông dùng hoa làm duyên cho xuân, vui Tết. Có năm hoa đào vươn ra, hai vòng ôm không xuể; đào cắm mà rực rỡ no mắt cả nhà. Lâu quá rồi! Còn lại, hơn ba chục năm trên gác xép của ông chỉ là một cành đào khiêm tốn tới có thể. Sự tàn lụi của thời gian, có thể hẹp đi về kích cỡ, nhưng không thu hẹp tấm lòng hoa với người và, người với hoa. Chắc thế nên hôm nào, tôi cứ khoe mãi câu thơ mồ côi của Nguyễn Duy trước một cành đào thắm nhỏ cao vừa đúng bốn năm gang góc xép của ông: Hạnh phúc lớn vòng tay ôm không xuể. Tết mà! Lại năm ấy là đào mua ở hoa rong. Năm nay rét thế, mấy kẻ chợ bán hoa rong còn không? Có bán hoa được không?
Cha tôi thích tất cả các loài đào. Đào thắm ông thường dùng năm lẻ, khi mà ai nam giới sinh ở năm lẻ, đều bị hợp sao tinh chiếu vào làm âm (âm nam). Ông ví như xuân them lửa. xua cái khí lạnh, giữ xuân ấy thêm ấm thêm nồng. Nhưng có lẽ ông yêu nhất, thứ đào phai. Tâm hồn hoạ sĩ của ông rung động nhiều hơn khi rước hoa từ chợ về. Đốt gốc, mang cái cát-tút 105 li, mua ở chợ trời Ha-le rồi bảo tôi đánh sạch: tự ông cẩn thận chèn cành đào đứng thẳng giữa ống đồng sáng chói. Xuân đầy nụ, chớm hoa khoe cái màu hồng tưởng phai mà chưa khi nào phai trước thời gian! ngắm đi con! Những giọt hoa đọng lại, lấp lánh cơn mưa ông phun bằng cái máy xịt tay vẫn dùng xịt nước hành bảo quản tranh Sơn dầu.
Đào phai loại cánh kép, phơn phớt trước Tết rồi qua Tết, sang xuân mỗi bông tàn, chầm chậm nhả buông từng lớp cánh, dần dần rụng xuống sàn đá lạnh. Và, một hôm bất chợt he hé cái mầm quả xanh, để theo sau Tết, hình thành một trái Đào. Đào phai, từng bông nở chậm, khoe sắc ấm nồng cũng chầm chậm từng lớp, phai dần ở lớp cánh đầu tiên, chứ không nở bừng ra màu đỏ thắm khoảnh nhà, để mà tàn, úa rụng chốc lát, tan nát cả xuống đất một lần. Sự sống của hoa đào phai cánh kép, làm ông gật gù bảo, cái kiếp một bông hoa, một loài cây, dâng hiến cho đời từng lớp, từng lớp, cả mầu lẫn cánh… để cuối cùng hiện ra mầm sống mới, tựa hệt như vòng luân hồi của kiếp con người
Nước Đức, giáp Tết Mậu Tí
(Hà Nội hoa – Nguyễn Văn Thọ, in trong 36 tạp văn, tuỳ bút Hà Nội, Quốc Văn
(Tuyển chọn), NXB Thanh niên, 2010, tr.248 đến 252.)
Câu 1. Viết Hà Nội hoa, tác giả đã cho ta thấy thú chơi nào của người Hà Nội trong dịp tết?
Câu 2. Văn bản Hà Nội hoa được viết theo thể loại nào? Chỉ ra một đặc trưng của thể loại này.
Câu 3. Tác giả đã thể hiện tình cảm gì với thú chơi ngày tết của người Hà Nội?
Câu 4. Theo nhân vật tôi, người cha thích nhất là thứ đào phai, vì sao?
Câu 5: Theo em, thú chơi hoa tết có tồn tại ở địa phương của em không? Em cảm nhận như thế nào về thú chơi này?
- PHẦN VIẾT (6,0 điểm)
Câu 1. (2,0 điểm) Viết đoạn văn nghị luận (khoảng 200 chữ) phân tích vẻ đẹp của mùa xuân trong đoạn thơ sau:
Mùa xuân xanh
Mùa xuân là cả một mùa xanh Giời ở trên cao, lá ở cành Lúa ở đồng tôi và lúa ở Đồng nàng và lúa ở đồng anh |
Cỏ nằm trên mộ đợi thanh minh Tôi đợi người yêu đến tự tình Khỏi luỹ tre làng tôi nhận thấy Bắt đầu là cái thắt lưng xanh.-Nguyễn Bính- (1937)
|
Câu 2. (4,0 điểm) Viết bài văn nghị luận trình bày suy nghĩ của anh/chị về sự cần thiết phải tôn trọng sự khác biệt.
————- HẾT ————-
(Thí sinh không dùng tài liệu, cán bộ coi thi không giải thích gì thêm
ĐÁP ÁN VÀ HƯỚNG DẪN CHẤM
Phần | Câu | Nội dung | Điểm |
I | ĐỌC HIỂU | 4,0 | |
1 | Viết Hà Nội hoa, tác giả đã cho ta thấy thú chơi hoa của người Hà Nội trong dịp tết.
Hướng dẫn chấm: – HS trả lời tương đương như đáp án: 0,5 điểm – HS trả lời có nội dung tương đương như đáp án nhưng diễn đạt chưa tốt, chưa thuyết phục: từ 0,25 điểm – HS không trả lời được hoặc trả lời sai: 0 điểm |
0,5 | |
2 | Thể loại tuỳ bút
Đặc trưng của thể loại này: + ghi chép những con người và sự kiện cụ thể có thực + tác giả chú trọng đến việc bộc lộ cảm xúc, suy tư, nhận thức, đánh giá của mình về con người và cuộc sống hiện tại …( có thể một đặc trưng khác phù hợp) Hướng dẫn chấm: – HS trả lời như đáp án: 0,5 điểm – HS không trả lời được hoặc trả lời sai: 0 điểm |
0,5 | |
3 | Qua văn bản, tác giả đã thể hiện sự trân trọng, niềm tự hào về nét đẹp văn hoá truyền thống của người Hà Nội nói riêng và người Việt Nam nói chung.
Hướng dẫn chấm: – HS trả lời tương đồng như đáp án: 1,0 điểm – HS trả lời có nội dung tương đương như đáp án nhưng diễn đạt chưa tốt, chưa thuyết phục: trừ 0,5 điểm – HS không trả lời được hoặc trả lời sai: 0 điểm |
1,0 | |
4 | Loài hoa người cha thích nhất là thứ đào phai, vì cách đào phai dâng hiến cho đời đó là từng bông nở chậm, chầm chậm khoe sắc, phai dần từng lớp từng lớp cả mầu lẫn cánh, chầm chậm nhả bông để cuối cùng hiện ra mầm sống mới. Nó tựa như vòng luân hồi của kiếp con người.
Hướng dẫn chấm: – HS trả lời tương đồng như đáp án: 1,0 điểm – HS trả lời có nội dung tương đương như đáp án nhưng diễn đạt chưa tốt, chưa thuyết phục: từ 0,5 điểm – HS không trả lời được hoặc trả lời sai: 0 điểm
|
1,0 | |
5 | HS có thể trả lời theo thực tế địa phương và nêu cảm nhận của mình về thú chơi hoa ngày tết tại địa phương mình hợp lí không phản cảm không trái với thuần phong mĩ tục của người Việt. | 1,0 | |
II
|
VIẾT | 6,0 | |
Câu 1 | Viết đoạn văn nghị luận (khoảng 200 chữ) phân tích vẻ đẹp của mùa xuân trong trích đoạn “Mùa xuân xanh” – Nguyễn Bính | 2.0
|
|
a. Xác định được yêu cầu về hình thức,dung luợng đoạn văn
Mở bài nêu được vấn đề, Thân bài triển khai được vấn đề, Kết bài khái quát được vấn đề |
0,25 | ||
b. Xác định đúng vấn đề nghị luận
– vẻ đẹp của mùa xuân qua đoạn trích
|
0,25 | ||
c. Đề xuất được hệ thống ý phù hợp làm rõ vấn đề nghị luận
-Cảnh mùa xuân -Hình ảnh con người -Khai thác các yếu tố nghệ thuật -Cảm xúc nhân vật trữ tình HS có thể viết bài nhiều cách trên cơ sở kết hợp được lí lẽ và dẫn chứng để tạo tính chặt chẽ, logic của mỗi luận điểm; đảm bảo các yêu cầu sau: |
1,0 | ||
d. Diễn đạt
Đảm bảo chuẩn chính tả, ngữ pháp, từ ngữ. |
0,25 | ||
e.Sáng tạo
Thể hiện những suy nghĩ sâu sắc, liên hệ độc đáo,diễn đạt mới mẻ, |
0,25 | ||
2 | Viết bài văn nghị luận trình bày suy nghĩ của anh/chị về sự cần thiết phải tôn trọng sự khác biệt | 4,0 | |
a. Xác định được đúng kiểu bài
– Nghị luận xã hội |
0,25 | ||
b. Xác định được đúng vấn đề nghị luận vê tôn trọng sự khác biệt. | 0,5 | ||
c. Triển khai vấn đề nghị luận thành các luận điểm
HS có thể triển khai theo nhiều cách, nhưng cần giới thiệu được vấn đề cần bàn luận, nêu rõ lí do và quan điểm của bản thân, hệ thống luận điểm chặt chẽ, lập luận, dẫn chứng thuyết phục. Sau đây là một số gợi ý: – Dẫn dắt, giới thiệu vấn đề nghị luận – Giải thích: + Tôn trọng là thái độ đánh giá cao, không vi phạm hay xúc phạm. + Sự khác biệt không chỉ là về ngôn ngữ, màu da, tôn giáo mà còn là sự khác nhau trong tính cách, nhận thức, ước mơ, cá tính ở mỗi con người, rộng hơn là sự khác biệt trong phong tục, tập quán, văn hóa của mỗi vùng miền, quốc gia, dân tộc. – Bàn luận: Sự cần thiết phải tôn trọng sự khác biệt: + Mỗi người là một cá thể riêng biệt, có suy nghĩ, cách đánh giá, có cá tính riêng. Mỗi vùng miền, mỗi quốc gia, dân tộc có nét đặc sắc riêng về văn hóa. Sự khác biệt có thể làm cho cuộc sống phong phú, ý nghĩa hơn. Tôn trọng sự khác biệt là văn hóa ứng xử cần có của mỗi người, đặc biệt trong xã hội hiện đại ngày nay. + Tôn trọng sự khác biệt giúp con người hòa nhập với cuộc sống, gắn kết những mối quan hệ tốt đẹp. + Tôn trọng sự khác biệt giúp chúng ta có cái nhìn khách quan hơn về cuộc sống, học được cách lắng nghe, đồng cảm, từ đó hoàn thiện bản thân mình hơn. Người biết tôn trọng người khác sẽ được mọi người yêu quý và tôn trọng. + Tôn trọng sự khác biệt sẽ góp phần tạo ra một môi trường sống lành mạnh, tích cực, văn minh, thúc đẩy sự phát triển của mỗi cá nhân, xã hội. + Phê phán thái độ kì thị, phân biệt đối xử, thái độ và hành vi không đúng trước những sự khác biệt. Mặt khác cần thấy rằng sự khác biệt cần hướng đến phát huy giá trị của bản thân và đóng góp cho cộng đồng. – Liên hệ bản thân, rút ra bài học: + Tôn trọng sự khác biệt, trân trọng sự sáng tạo + Phấn đấu vươn lên ghi dấu ấn của bản thân, cống hiến cho cộng đồng. Lưu ý: Học sinh cần có dẫn chứng làm sáng tỏ vấn đề nghị luận |
2,5 | ||
d. Chính tả, ngữ pháp
Đảm bảo chuẩn chính tả, ngữ pháp tiếng Việt. Hướng dẫn chấm: Không cho điểm nếu bài làm có quá nhiều lỗi chính tả, ngữ pháp. |
0,25 | ||
e. Sáng tạo: Bài viết có giọng điệu riêng; cách diễn đạt sáng tạo, văn phong trôi chảy.
|
0,5 | ||
Tổng điểm | 10.0 |