Đề kiểm tra giữa học kì 2 ngữ văn lớp 10 Bình Ngô Đại Cáo

Môn: Ngữ văn. Khối: 10

Thời gian: 90 phút

(Không kể thời gian phát đề)

Việc nhân nghĩa cốt ở yên dân,

Quân điếu phạt trước lo trừ bạo.

Như nước Đại Việt ta từ trước,

Vốn xưng nền văn hiến đã lâu.

Núi sông bờ cõi đã chia,

Phong tục Bắc Nam cũng khác.

Từ Triệu, Đinh, Lí, Trần bao đời gây nền độc lập,

Cùng Hán, Đường, Tống, Nguyên mỗi bên xưng đế một phương.

Tuy mạnh yếu từng lúc khác nhau,

Song hào kiệt đời nào cũng có.

Lưu Cung tham công nên thất bại,

Triệu Tiết thích lớn phải tiêu vong.

Cửa Hàm Tử bắt sống Toa Đô,

Sông Bạch Đằng giết tươi Ô Mã.

Việc xưa xem xét,

Chứng cớ còn ghi.

(Đại cáo bình Ngô, Nguyễn Trãi)

Câu

+ So sánh: Cuộc đời Ba-sô là một cuộc du hành dài …

+ Tạo cho câu văn hàm súc, gợi trí tưởng tượng bay bổng về những chuyến đi dài trong cuộc đời của thi sĩ Ba-sô.

– Thái độ trân trọng, ngưỡng mộ của tác giả dành cho hai thi sĩ lớn có tâm hồn đồng điệu trong thơ ca. Đồng thời bộc lộ lòng tự hào về Nguyễn Trãi – vị anh hùng dân tộc, danh nhân văn hóa của thế giới.

Học sinh có thể trình bày đoạn văn theo cách diễn dịch, quy nạp, tổng phân hợp, móc xích hoặc song hành.

Tình yêu thiên nhiên.

Học sinh lựa chọn các thao tác lập luận phù hợp để triển khai vấn đề nghị luận theo nhiều cách, nhưng phải bày tỏ rõ ràng quan điểm về Tình yêu thiên nhiên và đưa ra các lí lẽ bảo vệ quan điểm một cách thuyết phục. Có thể theo hướng sau:

– Tình yêu thiên nhiên:

+ Thiên nhiên là thế giới không do con người tạo ra, bao bọc cuộc sống của con người.

+ Yêu mến và trân trọng vẻ đẹp của thiên nhiên.

+ Sống gắn bó, chan hòa với thiên nhiên.

– Bản thân cần ý thức được việc bảo vệ và gìn giữ thiên nhiên. Lên án những hành động, việc làm phá hoại thiên nhiên.

Đảm bảo chuẩn chính tả, ngữ pháp, ngữ nghĩa Tiếng Việt.

Thể hiện suy nghĩ sâu sắc; có cách diễn đạt mới mẻ.

Mở bài nêu được vấn đề nghị luận; Thân bài triển khai được vấn đề; Kết bài khái quát được vấn đề.

Đại cáo bình Ngô của Nguyễn Trãi được coi là áng “Thiên cổ hùng văn” bất hủ, là bản tuyên ngôn đanh thép, hùng hồn về nền độc lập và vị thế dân tộc.

Học sinh có thể triển khai theo nhiều cách nhưng cần dụng tốt các thao tác lập luận, kết hợp chặt chẽ giữa lí lẽ và dẫn chứng; đảm bảo các yêu cầu sau:

– Tư tưởng nhân nghĩa là tư tưởng có tính chất phổ biến thời bấy giờ được mọi người thừa nhận. Nhân nghĩa là mối quan hệ tốt đẹp giữa người với người trên cơ sở tình thương và đạo lí.

– Nguyễn Trãi chắt lọc tư tưởng nhân nghĩa truyền thống, nâng lên thành tư tưởng “yên dân, trừ bạo”.

-> Nhân nghĩa gắn liền với chống xâm lược  -> Tư tưởng tích cực.

– Có cơ sở chắc chắn từ lịch sử(“từ trước”, “vốn xưng”, “đã lâu”, “đã chia”, “cũng khác”)

– Đưa ra những yếu tố căn bản để xác định độc lập, chủ quyền dân tộc:  lãnh thổ, phong tục tập quán, nền văn hiến lâu đời, lịch sử riêng, chế độ riêng với “hào kiệt đời nào cũng có”.

-> Bản tuyên ngôn khẳng định nền độc lập tự chủ của dân tộc một cách toàn vẹn, đầy đủ trên nhiều phương diện.

=> Nguyễn Trãi đã ý thức được văn hiến, truyền thống lịch sử là yếu tố cơ bản nhất, là hạt nhân để xác định và khẳng định nền độc lập, quyền bình đẳng dân tộc.

– Nghệ thuật:

+ Lập luận đơn giản, giọng văn hùng hồn, sung sướng, đầy tự hào.

+ Dùng từ mang tính chất khẳng định sự thật hiển nhiên.

+ So sánh, câu văn biền ngẫu, sóng đôi.

– Nội dung:Nêu cao tư tưởng nhân nghĩa yêu nước thương dân, khẳng định nền độc lập dân tộc, nhấn mạnh mục đích, chính nghĩa của cuộc kháng chiến chống quân Minh đồng thời biểu lộ niềm tự hào về truyền thống văn hoá Đại Việt.

Đảm bảo chuẩn chính tả, ngữ pháp, ngữ nghĩa Tiếng Việt.

Thể hiện suy nghĩ sâu sắc về vấn đề nghị luận; có cách diễn đạt mới mẻ.