Suy nghĩ của anh (chị) về câu nói: “Nói cho cùng, để sống được hằng ngày tất nhiên phải nhờ vào những giá trị nhất thời. Nhưng để sống cho có phẩm hạnh, có cốt cách nhất định phải nhờ vào những giá trị bền vững”(Nguyễn Khải).
BÀI LÀM THAM KHẢO
Mở bài
Cuộc sống với bộn bề lo toan, với âu lo chật vật và với guồng quay công nghiệp gấp gáp dường như đã cuốn con người chúng ta vào vòng xoáy bất tận của thời gian. Hình như chưa một lúc nào thật sự thảnh thơi để ta đặt gánh lo xuống, ngẫm nghĩ về chính mình! Phải chăng giữa phố xá đông người kia, ta đã đánh rơi mình đâu đó? Phải chăng ở căn gác ọp ẹp nơi xó bếp kia, ta đã để quên mình cho bụi đời phủ lấy? Phải chăng ta đã chạy quá nhanh theo dòng đời mà không kịp ngừng lại để nghe chính mình đang thở dốc? Và khi ấy ta thấm thía hơn bao giờ câu nói của cố nhà văn Nguyễn Khải: Nói cho cùng, để sống được hằng ngày tất nhiên phải nhờ vào những giá trị nhất thời. Nhưng để sống cho có phẩm hạnh, có cốt cách nhất định phải nhờ vào những giá trị bền vững.
Thân bài
Giải thích ý nghĩa câu nói
Câu nói ra đời đã khá lâu trong truyện ngắn Một người Hà Nội của Nguyễn Khải. Truyện ngắn gọn, không có cốt truyện, chỉ đơn thuần là một nhân vật “tôi” kể về người cô của mình. Thế nhưng, thành công mà truyện đạt được chính là ở những vấn đề, những suy ngẫm mà tác giả đặt ra về thời đại; như câu nói trên là một minh chứng tiêu biểu. Ông đặt ra vấn đề về “giá trị nhất thời”, ta nên hiểu ở đây là những giá trị chỉ có trong một thời, trong một khoảnh khắc nào đó rồi sẽ vụt tan biến đi, vì nó chỉ “nhất thời” mà thôi. Có thể là giá trị vật chất, là tiền tài, là danh vọng. Cũng có thể là cả cách sống “thức thời”, là những phẩm giá vụt sáng trong một thời điểm rồi tắt lịm. Đối nghịch với giá trị đó là “giá trị bền vững” – những điều không bao giờ phai tàn hay bị bào mòn bởi thời gian. “Bền vững” bởi nó là cốt cách, phẩm chất đạo đức thực sự của con người và là những tư tưởng, quan niệm đúng đắn với mọi thời đại. “Giá trị bền vững” mới thật sự là cách ta sống, chứ không phải là “giá trị nhất thời” để ta chỉ được tồn tại.
Phân tích bình luận
Đặt ra vấn đề này, hẳn Nguyễn Khải phải có sự trải nghiệm và trăn trở với cuộc sống rất cao độ. Con người ta thường chỉ quan tâm đến cuộc sống trước mắt của mình và để được tồn tại, phải chăng ta chỉ mưu cầu sự nhất thời? Ta không thật sự sống với bản chất của mình, không thật sự là mình nên ta không có một cá tính riêng, thậm chí không có phẩm hạnh, cốt cách. Câu nói của Nguyễn Khải như một sự đúc kết về cuộc đời, về giai đoạn mà ông sống qua bà cô Hiền chọn cách sống cho riêng mình, không hăm hở hùa theo thời đại, vì thế mà bà luôn là chính mình. Vâng, chúng ta cần đến những giá trị vật chất, cần đến sự hợp thời, cần học theo những tư tưởng thời đại để tồn tại, để sống hằng ngày. Nhưng để sống thật sự, sống đúng nghĩa, sống tròn nhân phẩm, điều ta cần chính là quan điểm đúng đắn của bản thân, là bài học về cách sống mà chính ta phải tự đúc kết được, quan trọng hơn là nghị lực để ta đủ mạnh mẽ vượt qua giá trị nhất thời, hướng tới giá trị bền vững. Và ta phải sống, chứ không phải chỉ là tồn tại!
Cuộc sống có quá nhiều mối lo lắng, có quá nhiều vấn đề phải trăn trở, thậm chí có quá nhiều tư tưởng mà ta buộc phải chấp nhận làm theo. Đôi khi, đến một công sở, ta dễ dàng bắt gặp hình ảnh một anh nhân viên luôn gật đầu ra chiều đồng ý với những yêu cầu của cấp trên, luôn xăm xắn, nhanh nhẹn mỗi lần cấp trên đến. Nhưng có thật sự anh ta luôn cho rằng ý kiến của sếp mình đúng, có thật sự là ngay cả khi sếp vắng mặt, anh ta cũng giữ được thái độ làm việc tích cực. Đơn giản là anh ta chỉ chọn mình cách ứng xử nhất thời, anh ta chấp nhận làm việc theo tất tần tật quan điểm của sếp để được tồn tại và giữ vị trí của mình. Hãy lấy ví dụ về một người bình thường trong cuộc sống này, muốn tồn tại, họ phải ăn, phải mặc, phải cần đến những nhu yếu phẩm, cần đến giá trị vật chất, phải làm việc… Đó là giá trị nhất thời.
Nhưng họ có thể sống mà chỉ ăn uống, làm việc, phục tùng mọi mệnh lệnh của cấp trên? Con người không thể là mình nếu không có tư tưởng, quan niệm riêng. Ta cần phẩm hạnh, đạo đức, cần những quan niệm của bản thân để có thể sống thật sự dù ta ở bất cứ đâu, ở bất cứ thời đại nào. Đó mới là giá trị bền vững. Như nhân vật bà Hiền của Nguyễn Khải, bà luôn có một thái độ sống, một quan điểm của bản thân mà không đánh đồng tất cả tư tưởng thời đại. Bà có cốt cách và tư tưởng của một người tiến bộ, và điều đó, mới thật sự cho bà một cuộc sống đúng nghĩa!
Kết bài
Xã hội ngày nay phát triển quá nhanh, người ta lao đi quá vội và cũng chỉ còn quan tâm đến những giá trị nhất thời. Làm thế nào tưởng tượng được một cuộc sống mà nhà nhà, người người đều chỉ chăm bẵm cho cuộc sống trước mắt, nhất thời. Những hiền tài, xa hoa phù phiếm kia liệu có thật sự cho ta điều ta cần, hay đem đến là những tác hại về sau? Chúng ta cần nhìn nhận đúng đắn về “giá trị nhất thời” và “giá trị bền vững” bởi cám dỗ nhất thời luôn lôi cuốn ta hơn cả!
Đào Thị Thu Hồng
Lớp 11G – THPT Đức Phổ – Quảng Ngãi
Xem thêm những bài văn Nghị luận xã hội
