ĐỀ THI CHỌN HỌC SINH GIỎI THPT CẤP TỈNH NĂM HỌC 2018-2019 MÔN: NGỮ VĂN Ngày thi: 12/9/2018 (Thời gian 180 phút, không kề thời gian phát đề)
Đề thi gồm 02 câu, trong 01 trang
SỞ GD&ĐT NINH BÌNH
ĐỀ THI CHÍNH THỨC
Câu 1 (8,0 điểm)
“Trong xã hội đang cỏ những diễn biến phức tạp, những tranh chấp dân sự, lao động, hành chính ngày càng nhiều. Báo chí có tráhc nhiệm góp phần tham gia xử lý các vụ tranh chấp đó, vì lẽ công bằng theo luật pháp, thúc đẩy hoặc góp phần vào giải quyết. Nhưng nhiều vụ tranh chấp nếu được khơi nguồn trên phương tiện thông tin đại chúng, cỏ khi là việc nhỏ nhưng rất dễ gây nên sự lan truyền to chuyện, làm mất trật tự, trị an xã hội, thậm chí gây mất ổn định chính trị ở một số nơi. Thông tin tới nhân dân là việc cân thiết nhưng đưa vào lúc nào, đưa thế nào là một việc cần cân nhắc của từng tờ báo, từng người viết bảo vì sự ổn định và đồng thuận xã hội.
Từ đoạn văn bản trên, anh (chị) hãy suy ngẫm về vấn đề: Báo chí đối với đời sống.
Câu 2 (12,0 điểm )
Hilde Domin (1909-2006), nữ nhà văn Đức từng viết: “Văn chương không chi làm rõ sự thật như nó vốn có; văn chương còn chỉ rõ sự giằng xẻ giữa những gì vốn có và những gì có thể hoặc nên có”
Bằng những hiểu biết về văn học, anh (chị) hãy làm sáng tỏ ý kiến trên.
(Trích “Được và “nên ” – Hữu Thọ dẫn theo Bình luận báo chỉ thời kỳ đổi mới, NXBGD, 2000)
Câu 1
Thí sinh hiểu đúng yêu cầu của đề bài; biết cách làm bài văn nghị luận vê một hiện tượng đời sống; bố cục ba phần rõ ràng; lập luận chặt chẽ, mạch lạc; không mắc các lỗi chính tả, đùng từ, ngữ pháp.
2. Yêu cầu về kiến thức
Thí sinh có thể trình bày theo nhiều cách khác nhau nhưng cần đảm bảo các ý cơ bản sau:
a. Giới thiệu vấn đề nghị luận 0,5
1 b. Giải quyết vấn đề 7,0
* Khái quát vấn đề nghị luận: Báo chí có vai trò quan trọng đối với đời sống, và có tác động hai chiều tới sự phát triển của xã hội. 0,5
* Bàn luân 4,5
Tác động tích cực
– Báo chí đang phản ánh nhanh nhạy, chính xác những vấn đề thời sự bức thiết, nóng bỏng nhất trong mọi lĩnh vực đời sống. xã hội
– Báo chí góp phần to lớn trong việc giải quyết những bức xúc của dư luận theo công bằng pháp luật.
-> Sự phát triển của báo chí thúc đẩy tiến bộ xã hội. 0,75
Tác động tiêu cực 3,0 ậ -4
– Biểu hiện: Một số tờ báo lợi dụng quyền năng tự do ngôn luận đăng tải những thông tin sai lệch, xuyên tạc, thổi phồng và bóp méo sự thật. 1,25
Hậu quả:
+ Tác động xấu đến nhận thức, tư tưởng, hành động của một bộ phận không nhỏ người dân, đặc biệt là thế hệ trẻ.
+ Ảnh hưởng nặng nề đến đời sống riêng tư, xúc phạm danh dự của cá nhân…
+ Làm nhiễu loạn trật tự xã hội, gây mất ổn định chính trị ở một số nơi.
– Nguyên nhân:
+ cuộc sống hiện đại ngày càng vân đông và diễn biến phức tạp, với sự bùng nổ của thông tin.
+ Do một số nhà báo, tòa soạn đã đánh mất lương tâm nghề nghiệp, chạy theo những toan tính vụ lợi^
+ Do một bộ phận độc giả không có chính kiến, lập trường tư tưởng chưa vững vàng khi tiếp nhận thông tin, thích chạy theo những tin đồn giật gân,
+ Các cơ quan chức năng còn la là, buông lỏng trong quản lý.
* Mở rộng, nâng cao vấn đề
2,0
-Báo chí là vũ khí đắc lực trong công cuộc đấu tranh vì sự tiến bộ xã hội.
– Mặt khác, trước những hiện tượng tiêu cực của báo chí, cần sự chung tay vào cuộc của toàn xã hội với những giải pháp hữu hiệu, cụ thể:
+ Nâng cao sự giám sát của các cơ quan chức năng.
+ Mỗi nhà báo phải đặt đạo đức nghề nghiệp lên trên hết.
+ Độc giả phải tỉnh táo, sáng suốt, chọn lọc thông tin khi tiếp nhận báo chí; có thái độ và hành động kiên quyết để loại trừ những tờ báo kém chât lượng. Đây là nhân tố quan trọng thúc đẩy sự phát triển của báo chí.
– Liên hệ bản thân rứt ra bài học cụ thể, thiết thực.
* Kết thúc vấn đề
– Lưu ỷ: Lâp luận chặt chẽ kết hợp với dẫn chứng tiêu biểu, thuyết phục, mang tỉnh thời sự cập nhật. Trình bày được chỉnh kiến, quan điểm sắc sảo trước những vấn đề bức thiết của đời song xã hội.
Câu 2
a. về kĩ năng
Biết cách làm bài văn nghị luận văn học, bố cục rõ ràng, vận dụng tốt các thao tác lập luận. Biết cách phân tích dẫn chứng để làm sáng tỏ vấn đề nghị luận. Bài viết mạch lạc, trong sáng, có cảm xúc, không mắc lỗi chính tả,
dùng từ, ngữ pháp.
b. về kiến thức
Giới thiệu vấn đề nghị luận
Giải quyết vấn đề
– Giải thích
+ Văn chương làm rõ sự thật như nó vốn có:
++ Văn học phản ánh chân thực cuộc sống muôn màu, nhà văn là người thư kí trung thành của thời đại (H.Bamắc).
++ “Sự thật” trong nghệ thuật còn phải hiểu là sự thật của thái độ, cách nhìn, cách đánh giá của nhà văn về cuộc sống. Nỏ phải mang hơi thở của
một thời nhưng cũng là trăn trở của mọi thời, được viết ra từ tâm sự gan ruột của người nghệ sĩ.
Văn học còn chi rõ sự giằng xé giữa những gì vốn có và những gì có thể hoặc nên có
+ Thông qua việc miêu tả cuộc đấu tranh quyết liệt giữa cái ác và cái thiện, xấu và đẹp, cao thượng và thấp hèn, bóng tối và ánh sáng… thắp lên những mơ ước cao đẹp nhằm hướng bạn đọc đến các giá trị chân, thiện, mỹ.
Nói đến chức nàng dự báo của văn học. Văn học không chỉ phản ánh, mà còn tác động và sáng tạo thực tại xã hội.
-> ý kiến bàn về chức năng và sứ mệnh của văn học chân chính.
Lí giải:
+ Văn chương làm rõ sự thật như nỏ vốn cỏ bởi văn học bát nguồn từ hiện thực cuộc sống.
+ Văn học là hình ảnh chủ quan của thế giới khách quan. Nhà văn không bao giờ phản ánh hiện thực một cách dửng dưng, lạnh lùng, không bao giờ chi chụp ảnh đời sống. Hiện thực được miêu tả trong tác phẩm luôn chứa đựng những tâm tư, tình cảm, ước mơ, khát vọng của nhà văn.
+ Chức năng và nhiệm vụ của văn học không chỉ thể hiện sự thức nhận, nghiền ngẫm, lí giải của nhà văn về hiện thực, mà còn chứa đựng những giấc mơ về cuộc đời, là phương tiện để tác giả thực hiện sứ mệnh của nhà nhân đạo từ trong cổt tủy (T.Sêkhốp), người dẫn đường đến xứ sở của cải đẹp (Pautốpxki).
4- Tác phẩm nghệ thuật chân chính là một cấu trúc mở thu hút sự kiếm tìm, khám phá, lí giải của người đọc. Nó đặt ra sự giằng xẻ giữa cái vốn có và có thể hoặc nên có để người đọc tự tìm câu ừả lời. 0,25
– Chứng minh 6,0
+ về nghệ thuật (Đảm bảo được những yêu cầu cơ bản sau) 2,0
++ Thơ: cấu tứ, thi từ, thi ảnh, nhịp điệu, nhạc điệu, khoảng trống
Truyện ngán: tình huống, nhân vật, kết cấu, chi tiết… in Kịch: xung đột, nhân vật, hành động, ngôn ngữ…
+ Vê nội dung: Tập trung phân tích làm sáng tỏ hai vấn đề: 4,0
++ Tác phẩm đã làm rỗ sự thật như nỏ vốn cổ như thé nào?
+++ Bức tranh hiện thực đời sống.
+++ Số phận con người. 0,75
++ Tác phẩm đã chỉ rõ sự giằng xé giữa những gì vốn có và những gì có thể hoặc nên có ra sao?
444“ Dự báo xu thế phát triển tất yếu của hiện thực.
+++ ước mơ khát vọng về tương lai tươi sáng.
-> Tư tưởng nhân văn, nhân đạo lớn lao, cao cả của nhà văn.
+ Yêu cầu về dẫn chứng
– Phải chọn được những tác phẩm đặc sắc.
– Phân tích định hướng.
– Phân tích đủng đặc trưng thể loại, phong cách tác giả, thi pháp của thời đại văn học…
– Bình luận • 2,0
– Khẳng định lại vấn đề.
– Nhận định đúng nhưng chưa đủ, ý kiến mới đề cập đến phương diện nội dung tư tưởng, mà chưa đề cập đến giá trị nghệ thuật của tác phẩm văn học.
– Phản ánh và dự báo về đời sống không phải là sứ mệnh riêng của văn học. Nhưng văn chương lay động lòng người thông qua cái đẹp của hình tượng nghệ thuật và cái hay của ngôn từ nghệ thuật. Văn học nhận thức, khám phá, sáng tạo theo quy luật của cái đẹp.
1 Yêu cầu đối với nhà văn:
+ Không tuyệt đối hóa việc phản ánh hiện thực, mà coi nhẹ tính năng động của chủ thể sáng tạo, triệt tiêu cá tính, phong cách của nhà văn.
+ Sứ mệnh của nhà văn là những con chim báo bão, dự báo những tai ương cần tránh, những cái đẹp cần nâng niu. Nhà văn không chj cần có tấm lòng, tài năng, mà còn cần một tầm tư tưởng lớn lao, cao cả.
– Yêu cầu đối với độc giả: phải tri âm với tác giả, để vừa đồng sáng tạo tác phẩm, vừa kiến tạo nên con người mình.
* Kết thúc vấn đề nghị luận
